Elk jaar sluiten zorgverzekeraars op basis van kwaliteit en kosten contracten met zorgaanbieders. Dat heeft consequenties voor de vergoeding van zorg.

Verzekerden met een naturapolis krijgen alleen een volledige vergoeding als zij naar zorgverleners gaan waarmee hun verzekeraar een contract heeft afgesloten.

Een verzekerde met een naturapolis mag wel naar een niet-gecontracteerde zorgverlener gaan. Maar dan wordt meestal maar een deel van de behandeling vergoed. Hoe hoog die vergoeding is, staat in de polis.

Doorgaans worden de kosten rechtstreeks tussen de zorgverlener en verzekeraar verrekend. De premie voor een naturapolis ligt meestal lager dan die voor zogenoemde restitutiepolissen.

Een budgetpolis of selectief polis is een versoberde versie van de naturapolis. Een verzekerde met een budgetpolis kan bij een nog kleiner aantal zorgaanbieders terecht voor een volledige vergoeding. Ook kan het zijn dat de vergoedingen lager uitvallen.

Dit betekent dat een verzekerde mogelijk iets verder moet reizen voor een behandeling. Meestal is een budgetpolis weer net iets goedkoper dan een naturapolis.

Met een restitutiepolis heeft een verzekerde meer keuzevrijheid. De verzekerde krijgt een standaardvergoeding voor behandelingen, ongeacht welke zorgverlener hij kiest.

De verzekerde moet de rekening van een niet-gecontracteerde zorgverlener soms wel eerst zelf betalen en achteraf declareren bij de verzekeraar. In andere gevallen betaalt de verzekeraar de rekening rechtstreeks.

Het kan voorkomen dat een vergoeding duurder is dan de maximale tarieven die de zorgverzekeraar hanteert. In dat geval moet de verzekerde een deel zelf betalen. Als het om een rekening van een gecontracteerde zorgverlener gaat, dan worden de kosten in principe volledig vergoed.

Vanwege de keuzevrijheid zijn restitutiepolissen meestal duurder dan naturapolissen en budgetpolissen.

Een combinatiepolis is een combinatie van een naturapolis en restitutiepolis. Deze verzekering vergoedt in bepaalde gevallen zorg in natura en in andere gevallen zorg op basis van restitutie.

In de polisvoorwaarden is te vinden voor welke zorg het voor een volledige vergoeding noodzakelijk is om naar een gecontracteerde zorgverlener te gaan.

Mensen met ethische bezwaren tegen specifieke vormen van zorg, kunnen die uitsluiten van hun polis. Zij kunnen kiezen voor een zogenoemde pro-lifepolis.

Zulke zorgverzekeringen vergoeden bijvoorbeeld bepaalde ivf-behandelingen, abortussen, levensbeëindigend handelen of geslachtsveranderende ingrepen niet.

Verzekerden kunnen zich via bijvoorbeeld een werkgever, vakbond, patiëntenvereniging of ouderenorganisatie aansluiten bij een collectief. Voor deze groepen zijn met verzekeraars specifieke afspraken gemaakt. Het kan dan gaan om vormen van zorg die deze groepen vaak gebruiken.

Een aantal gemeenten biedt ook collectieve verzekeringen aan voor mensen met een relatief laag inkomen en hoge zorgkosten.

De bovengenoemde verschillen tussen natura- en resitutiepolissen gelden alleen voor niet-spoedeisende zorg. Als iemand wel acuut behandeld moet worden, dan is het mogelijk om naar elk ziekenhuis of elke huisartsenpost te gaan.

Het maakt voor de vergoeding dan niet uit wat voor polis de verzekerde heeft en of het ziekenhuis gecontracteerd is.