Rabobank denkt zelfs dat een deel van de huishoudens ervoor kiest om verduurzaming uit te stellen. Vooral huishoudens die onder het prijsplafond blijven.

"Het verlagen van het energieverbruik is echter juist een van de belangrijkste structurele oplossingen voor de energiecrisis, en kan helpen om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en daarmee bijdragen aan onze klimaatdoelstellingen", aldus economen van Rabobank-onderzoeksinstituut RaboResearch. Zij stellen ook dat de terugverdientijd voor duurzame investeringen is teruggelopen door het prijsplafond, en de prikkel om in te grijpen dus minder groot is.

Het prijsplafond voor energie en gas geldt dit hele jaar en houdt in dat je tot een bepaald verbruik een maximale prijs betaalt. Voor gas is dat 1.200 kuub, voor stroom gaat het om 2.900 kilowattuur. Bij gas betaal je dan maximaal 1,45 euro per kuub en bij stroom 0,40 euro. Ga je qua gebruik door dat plafond, dan betaal je het tarief in je contract.

Maar steeds meer energieleveranciers verlagen hun tarieven. Zo was het onlangs Budget Energie dat als eerste de tarieven tot onder het prijsplafond verlaagde. De prikkel om te verduurzamen daalt, stelt RaboResearch. Je voelt er immers niet veel meer van als je door het plafond gaat. "De daling zorgt voor terecht optimisme", zegt energiedeskundige Joris Kerkhof van Independer.

"Maar er is nu één leverancier die het variabele maandtarief onder het prijsplafond heeft gebracht. Als er meer leveranciers gaan volgen en de daling doorzet, is het plafond voor klanten met een lager tarief dan het plafond niet meer relevant. Ik verwacht dat - wanneer de prijzen verder gaan dalen - hierdoor helaas ook de besparingsprikkel gaat afnemen. Als de financiële urgentie minder gevoeld wordt, gaan we toch minder handelen."

Eerder meldde de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) dat de vraag naar besparings- en isolatiemaatregelen en warmtepompen sinds de invoering van het plafond is teruggelopen. "De energieprijzen vallen mee, dus is gevoel van urgentie weg. Veel mensen wachten nog wel een jaartje met besparen of verduurzamen", zei voorzitter Olof van der Gaag.

Loont het nog om te besparen nu de financiële prikkel minder is? "Het is natuurlijk aanlokkelijk om er niet bij stil te staan als je die 0,40 cent en 1,45 cent kan betalen en ruim onder het plafond blijft", zegt Kerkhof. "Maar dit plafond is berekend op een gemiddeld verbruik in Nederland, dus als je alleen in huis woont en vaak weg bent, dan had je sowieso al een verbruik dat veel lager lag dan dit gemiddelde en was je altijd al goedkoper uit. Ook daar geldt: je was voordat de energiecrisis startte nog veel goedkoper uit."

"De eindconclusie is nog steeds: elke kWh of kuub die niet verbruikt wordt, hoef je ook niet te betalen", zegt Kerkhof. "Ook met prijzen van rond de 40 cent voor stroom en 1,30 euro voor gas blijft het interessant om te kijken of je kan verduurzamen. Stroom en gas besparen is niet alleen goed voor je portemonnee, maar ook voor het klimaat. En hoe meer vraag er naar gas komt, hoe groter de kans is dat de inkoopprijs weer gaat stijgen. Dus vanuit collectief oogpunt is het ook beter als je individueel bespaart."

Mocht er nog een koude winterperiode aankomen, zal je verbruik ook weer toenemen en is de kans groter dat je boven het plafond uitkomt. Bovendien zijn de prijzen nog altijd hoger dan pakweg anderhalf jaar geleden. "In augustus 2021 zat ik op een contract van 0,22 cent voor stroom en 0,78 cent voor gas", illustreert Kerkhof.

Ook RaboResearch benadrukt ondanks de conclusie nog het belang van verduurzamen. "Huishoudens kunnen er echter ook om andere dan financiële redenen voor kiezen de woning te verduurzamen, zoals verbetering van het wooncomfort."