Stel: je hebt een vaste baan met een aardig inkomen en je oog valt op een huis in een gemeente waar de starterslening wordt uitgegeven. Je doet via een website een berekening om te kijken wat je maximale hypotheek is: 165.000 euro, rolt eruit. Maar de enige beschikbare appartementen beginnen bij 185.000 euro.

Met de starterslening kun je tot 35.000 euro meer lenen. Je kunt daardoor een bod doen van wel 200.000 euro. Met een beetje geluk is dat het hoogste bod en is het je gelukt om een van de schaarse woningen te bemachtigen. Je weet ook: zonder de starterslening was het niet gelukt. In heel Nederland zijn in het afgelopen jaar ongeveer drieduizend mensen op deze manier aan een huis gekomen, overeenkomstig met eerdere jaren.

Ruim tweehonderd gemeenten (twee op de drie) in Nederland bieden de lening aan voor starters in de leeftijd tot veertig jaar. Een voorwaarde daarbij is dat ze voor het eerst een woning kopen. Het maximale leenbedrag verschilt per gemeente, maar ligt rond de 35.000 euro.

Nadat je een aanvraag hebt ingediend, controleert de gemeente of je voldoet aan de voorwaarden. Is je aanvraag door de gemeente goedgekeurd? Dan dien je een digitale aanvraag in bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn), samen met alle andere benodigde documenten. Op basis daarvan bepaalt het SVn of je een starterslening krijgt en hoe hoog de lening is.

De eerste drie jaar zijn aflossingsvrij en renteloos en daarna mag je de lening onbeperkt en boetevrij aflossen.

Veenendaal is een van de gemeenten die de starterslening aanbieden. Sinds 2008 worden daar gemiddeld honderd leningen per jaar verstrekt. "Het voornaamste doel van de starterslening is om starters te helpen een eerste woning te kopen die ze anders niet kunnen betalen," zegt Nancy Teunissen, communicatieadviseur van de gemeente. "Ook helpen de leningen om de doorstroming op de woningmarkt op gang te houden, wat tijdens de crisisjaren op de woningmarkt een belangrijk punt was."

Er is ook kritiek op de starterslening. Hoe meer financiële middelen starters ter beschikking hebben, hoe laagdrempeliger het wordt om te overbieden. Bovendien komt het geld in een krappe markt terecht bij de verkopers, die de overwaarde gebruiken om weer te overbieden op hun volgende woning.

Zo heeft de starterslening een prijsopdrijvend effect, bevestigt woningmarkteconoom Matthijs Korevaar. "Idealiter stimuleert de starterslening nieuwe woningbouw, maar in de praktijk zorgt de lening vooral tot verhoging van de prijzen van bestaande woningen", zegt Korevaar. "Ook uit onderzoeken in andere landen blijkt dat het ter beschikking stellen van een ruime financiering doorgaans alleen leidt tot hogere woningprijzen."

Toch is het effect niet groot, schat hij in. "Doordat naar schatting minder dan 1 procent van de woningen met een starterslening wordt gefinancierd, is de invloed minimaal. Dat neemt niet weg dat we ons moeten afvragen of het een kerntaak van gemeenten is om deze extra lening te verstrekken, of dat dit moet gebeuren in beter overleg met banken en financiële organen", aldus Korevaar.

Ben je benieuwd of je ook in aanmerking komt voor een starterslening? Via de website van SVn vind je alle voorwaarden.