Sommige mensen verhuizen om de paar jaar, anderen blijven altijd in dezelfde woonplaats, waar ze zich omringen met familie en vrienden. Dat sociale netwerk heeft een veel grotere invloed op verhuizingen dan je misschien zou denken.

Een verhuizing is makkelijker gezegd dan gedaan. Voordat de dozen zijn ingepakt, hebben mensen al talloze keuzes gemaakt - over betaalbaarheid, locatie, wel of geen verhuisbedrijf, verzekeringen, nieuwe abonnementen, energiecontracten, veiligheidsmaatregelen, verduurzaming, een nieuwe keuken en ga zo maar door.

Die praktische keuzes worden echter overschaduwd door het sociale aspect. Uit het onderzoek van Jonne Thomassen, promovenda aan de Rijksuniversiteit Groningen, blijkt duidelijk dat mensen minder snel verhuizen als er familie of vrienden in de buurt wonen, en dat ze vaker in de regio blijven als ze dan toch bijvoorbeeld een groter huis willen.

Onderzoeker Christian Lennartz van het Planbureau voor de Leefomgeving gaat mee in die lezing. "Als mensen langere afstanden afleggen, is dat meestal vanwege studie of werk. De reistijd moet natuurlijk niet te lang worden, maar familie en vrienden spelen een belangrijke rol in de afweging om te verhuizen."

Zelfs bij lange verhuisafstanden wordt rekening gehouden met familie

Het sociale netwerk heeft bij een verhuizing dus niet zozeer een adviserende rol, maar er wordt wel rekening mee gehouden. Ook bij verhuizingen over langere afstanden, vertelt Thomassen. "Je gaat bijvoorbeeld eerder studeren in de stad waar je grote broer woont of je zoekt een baan bij familie in de buurt."

Wie nauwelijks een sociaal netwerk heeft, zal zich minder verbonden voelen met de regio, zeker in vergelijking met mensen die al generaties lang op dezelfde plek wonen. "De verbintenis met de omgeving is bij hen veel sterker. Ze kennen de buurt en weten alles te vinden. Daarnaast kennen ze alle bewoners en is er dus veel steun in de omgeving."

Iemand zal dus niet snel het appartement in de grote stad inruilen voor een groter huis in een onbekend dorp. Lennartz: "De nabijheid van voorzieningen, een goede infrastructuur en je eigen culturele en sociale milieu zorgen er dan voor dat je blijft zitten waar je zit."

Jonne Thomassen is geïntrigeerd door het sociale aspect dat komt kijken bij verhuizingen.

De schepen achter je verbranden

Toch is het sociale netwerk in Nederland nooit héél ver weg. De afstanden zijn relatief kort, zeker als je het vergelijkt met landen als de VS, Noorwegen en Zweden. "Op het Zweedse platteland liggen steden en dorpen al snel honderden kilometers uit elkaar. Als je dan weggaat, dan ben je écht vertrokken", vertelt Thomassen.

Bij een verhuizing verliest een Zweed direct zijn hele vangnet. "Hierdoor blijven ze in Zweden vaak in de buurt van hetzelfde dorp wonen." Zo'n vangnet heeft ook veel voordelen: familie en vrienden passen op de kinderen, helpen met vacatures zoeken of bieden een luisterend oor.

Er is altijd de mogelijkheid om weer terug te verhuizen, mits de woningmarkt het toestaat. Thomassen: "We zien heel duidelijk dat mensen die al een keer zijn verhuisd sneller terugkeren naar de regio waar ze zijn opgegroeid. Het is veilig en vertrouwd. Het hoeft dan ook niet per se hetzelfde dorp te zijn, maar meestal verhuizen mensen wel terug naar dezelfde regio", vertelt Thomassen.

Verhuiskriebels kunnen juist ook worden aangewakkerd

Het sociale netwerk kan iemand dus aan de plaats gekluisterd houden, maar soms ook verhuiskriebels aanwakkeren. "Als vrienden verhuizen, dan kan dat de blijvers ook aan het denken zetten", aldus Thomassen. "Een verhuizing zorgt er veelal voor dat iemand erop vooruitgaat. Ze gaan bijvoorbeeld in een groter huis wonen. En dan wil de blijver niet achterblijven."

Toch is het niet direct slecht nieuws voor de honkvaste mensen. "Blijvers ondervinden zeker voordelen", vertelt Thomassen. "Het sociale netwerk is sterker, ze kennen hun woonplek door en door en hebben dus een hele goede basis om op voort te bouwen."