Als aannemer Bob Sikkes een huis binnenkomt, stelt hij zichzelf één vraag: "Wat is een gegeven? De rest ontken ik." Dat hij daarmee veel verwachtingen kan inlossen, bewijst hij in het RTL-programma Kopen Zonder Kijken, waarin kopers geblinddoekt tekenen voor een huis dat Sikkes samen met een makelaar aankoopt.

Het komt voor dat kandidaten voor het eerst hun nieuwe huis zien en balen als een stekker. Pas na een stevige verbouwing zien ze dat met wat aanpassingen (een uitbouw, het verplaatsen van de badkamer en de keuken) ineens wél hun droomhuis is geboetseerd.

"70 tot 80 procent van de mensen kan moeilijk door bestaande huizen heen kijken", beweert Sikkes. "Ik vind het lastig om tips te geven, want je moet behalve inzicht ook gevoel hebben bij wat dingen kosten. Twee loodgieters een dag inhuren kan wel 1.000 euro kosten. Sommige mensen hebben een ton om te verbouwen en denken dat daarmee heel veel kan, maar dat valt vies tegen."

"Mijn belangrijkste advies aan kopers is dat ze een wensenlijst op papier zetten en op zoek gaan naar de behoeftes achter hun wensen", zegt aankoopmakelaar Korné Pot van Libero Aankoop. "Wil je echt per se een tuin op het zuiden of een tuin met veel zon? Wil je een huis met vier slaapkamers, zoek dan ook naar huizen met drie slaapkamers. Misschien zit er een grote bij die je kunt opsplitsen of is er nog wat van de zolder te maken."

Voor Sikkes is de dakkapel een hele betaalbare prijswinner. "Net als een aanbouw levert het altijd meer waarde op dan wat je erin stopt." Verder zijn tussenwandjes voor Sikkes geen 'gegeven'. "Die kun je eruit slopen voor meer ruimte. Het verplaatsen van de keuken hoeft geen grote ingreep te zijn. En als je een nieuwe badkamer wil, dan maakt de plek vaak niet uit. Misschien past dat gewenste bad dus wel in een andere kamer."

Heb je zelf wat minder oog voor wat wel en niet kan, dan raadt Pot aan een bouwkundig adviseur mee te nemen bij bezichtigingen. "Iemand met bouwkundig inzicht ziet dingen die je zelf niet ziet. Dat een trap een kwartslag kan draaien, waardoor je ruimte maakt voor een wc boven bijvoorbeeld. Het is een stuk goedkoper als je er niet meteen een bouwkundig rapport van laat maken."

Ook journalist Beitske de Jong durft wel van zichzelf te zeggen dat ze de potentie van huizen kan zien. "De een heeft dat meer dan de ander, dus mijn tip zou zijn om vrienden mee te laten zoeken die er goed in zijn."

De Jong is ervaringsdeskundige geworden dankzij haar Instagram-account Funda Make-overs. Ze laat zien wat 'huisjesflippers', oftewel investeerders die een huis kopen om op te knappen en met winst te verkopen, doen om opknappertjes goed in de markt te zetten. Huizen worden tonnen meer waard nadat ze er klaar mee zijn.

"Blijkbaar zien veel mensen zelf niet wat mogelijk is. Dat geldt ook voor interieur. Verkoopmakelaars adviseren zelfs om lijstjes met foto's in huis weg te halen, omdat die potentiële kopers kunnen afschrikken. En er zijn bedrijven waarbij je moderne meubels kunt huren, zodat geïnteresseerden niet worden verjaagd door een paarse bank die waarschijnlijk niemand mooi vindt. Probeer als koper deze trucs te doorzien: wat voor ruimte blijft er over als je alles weghaalt?"

Overigens is zowel Pot als Sikkes spaarzaam met garanties in de huidige huizenmarkt. "Je krijgt voor de aankoop van een spijkerbroek nog meer tijd dan voor een huis", aldus Sikkes. "Zelfs klushuizen gaan soms voor boven de vraagprijs weg", vervolgt Pot. "Maar het kan in enkele gevallen zeker lonen om het zoekgebied te vergroten en die ene kans te vinden."