Een overspannen woningmarkt aan de ene kant, leegstaande vakantieparken aan de andere kant. Al langere tijd wordt er gewerkt aan mogelijkheden voor permanente bewoning van recreatiewoningen. In sommige gevallen mag het, in andere gevallen weer niet. Hoe zit het precies? En kan dit echt de woningnood in Nederland verlichten?

De populariteit van vakantiewoningen in ons land stijgt. In 2020 werd er een recordaantal van ruim zevenduizend woningen verkocht, blijkt uit gegevens van de Nederlandse Vereniging van Makelaars. In veel gevallen gaat het dan om een vakantieplek in eigen land, of een belegging. Wil je er ook echt zelf permanent wonen, dan ben je afhankelijk van gemeentebeleid. En daar wringt het nog weleens.

Waar je op de ene plek een aantal dagen of weken per jaar afwezig moet zijn, mag je op een andere plek juist wel altijd blijven zitten. En waar je je in het ene park niet officieel kunt inschrijven, mag je in het andere park wel een adres aanhouden. Dat laatste komt bijvoorbeeld relatief veel voor in Noord-Brabant, laten recente cijfers van het CBS zien. Met een gemiddelde verkoopprijs van 117.000 euro is die provincie ook de goedkoopste regio voor vakantiewoningen.

Bezwaren tegen permanente bewoning

"Een recreatiewoning hoeft niet te verschillen van een normale woning", legt NVM-woordvoerder Marc van der Lee uit. "Dat geldt zeker voor recent gebouwde huizen. Maar of je er ook echt permanent kan en mag wonen, moet per geval worden bekeken."

Marinda Giethoorn, woordvoerder van demissionair minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken), licht dat verder toe. "Er zijn bijvoorbeeld vakantieparken waar sociale problematiek heerst. Op andere plekken kan een natuurgebied weer een bezwaar zijn voor permanente bewoning. Je creëert dan immers een constante stroom van verkeer."

Sinds kort worden gemeentes bijgestaan vanuit de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het nieuwe Expertteam Transformatie Vakantieparken helpt gemeenten bij het omvormen van vakantieparken naar een woonbestemming. In de praktijk is dat nog wel eens lastig, blijkt bijvoorbeeld bij bungalowpark Ermerzand. De vakantiehuizen moeten worden aangepast aan het bouwbesluit en er zijn nieuwe regels nodig voor het ophalen van afval. De waarde van de huizen gaat omhoog, maar dat geldt dan ook voor de belastingen.

Botsingen tussen gemeentes en parkeigenaren

Criminelen die onder de radar proberen te blijven en seizoenarbeiders die illegaal op vakantieparken verblijven, kunnen overlast veroorzaken. Strengere handhaving treft ook weer oudere huiseigenaren, die officieel misschien te lang blijven zitten, maar verder geen overlast veroorzaken. Op die manier kan het botsen tussen gemeentes en parkeigenaren. Sociale, juridische en financiële kopzorgen kunnen transformaties in de weg staan.

Wat dat betreft liggen er dus nog onbenutte mogelijkheden. "Er zijn vakantieparken die verouderd of niet meer rendabel zijn", vertelt Giethoorn. "Als er geen manier is om zulke plekken gezond te houden, kunnen ze worden getransformeerd. Op lokaal niveau zou dat inderdaad kunnen helpen met woningtekorten. Maar we hebben in heel Nederland een tekort van ongeveer 300.000 woningen, dus het is een illusie dat het hele probleem wordt opgelost met deze omvormingen."

"Het blijft ook de vraag of mensen het wel zelf willen", merkt Van der Lee op. "Wonen op een park is natuurlijk anders dan in een normale woonwijk. En de locatie moet ook wel passen bij wat je zoekt, bijvoorbeeld qua afstand tot je werk. Maar als de nood hoog is, en dat is zo, dan zou het een uitkomst kunnen zijn. Willen we de woningmarkt snel verruimen, dan zijn dit soort creatieve oplossingen misschien wel relevant."