De Tweede Kamer heeft een plan van oud-minister Eric Wiebes om de zogenoemde salderingsregeling af te bouwen na de val van het kabinet controversieel verklaard. Dat betekent dat alleen een nieuw kabinet ermee aan de slag kan.

Aangezien de kabinetsformatie nog niet is begonnen, groeien de zorgen dat 2023 te vroeg komt om de regeling aan te passen. Netbeheerders zouden niet iedereen op tijd aan een slimme meter kunnen helpen, terwijl dat nodig is om te kunnen registreren hoeveel stroom wordt opgewekt.

De salderingsregeling is voor eigenaren van zonnepanelen essentieel. De regeling zorgt ervoor dat de stroom die wordt opgewekt, kan worden weggestreept tegen het verbruik op de jaarlijkse energierekening. Eigenaren krijgen dus niet het (veel lagere) producententarief, maar het consumententarief dat ze ook moeten betalen als ze stroom gebruiken.

Die vorm van subsidie heeft ervoor gezorgd dat al anderhalf miljoen huishoudens zonnepanelen op hun dak hebben. Nederland zit daarmee in Europees verband zonnepaneelkoploper Duitsland op de hielen.

Heb je nog geen zonnepanelen maar overweeg je ze te nemen, dan is het momenteel moeilijk in te schatten waar je rekening mee moet houden, stelt Steven Heshusius, marktonderzoeker bij Dutch New Energy Research (DNE Research). "De besluitvorming ligt stil. Het is daardoor de vraag of de afbouw kan worden gehaald. Lukt dat wel, dan kun je vanaf 2023 ieder jaar 9 procent minder salderen. In 2031 wordt het laatste sprongetje gemaakt naar 0 procent salderen."

Volgens berekeningen die het ministerie van Economische Zaken en Klimaat liet uitvoeren, loopt de terugverdientijd iets op, maar blijft die dankzij de steeds goedkopere zonnepanelen gemiddeld rond de zeven jaar. Dat zou voldoende moeten zijn om het aantal zonnedaken verder te laten groeien, staat in een recente beleidsnota.

Maar vanaf een bepaald moment zijn er meer thuisbatterijen nodig. Nu wordt het elektriciteitsnet nog als een soort batterij gebruikt. Maar op zonnige dagen is er op sommige plekken al te veel stroom en als de kolencentrales sluiten, zal er bij bewolkte of windstille dagen ook weleens te weinig stroom zijn.

Met de afbouw van het salderen zoals voorgesteld, wordt volgens DNE Research de thuisbatterij pas in 2027 interessant voor huishoudens. "Hoeveel er nu worden verkocht, weten we niet precies. Maar het is nu eigenlijk alleen interessant voor hobbyisten", zegt Heshusius.

"Het duurt nog even voordat de financiële prikkel er is om er een aan te schaffen. Het is daarom wellicht noodzakelijk dat er ook subsidies voor thuisbatterijen komen. De opgewekte stroom van zonnepanelen wordt dan lokaal opgeslagen. Je zou huishoudens ook een vergoeding kunnen geven als ze een thuisbatterij hebben. Die zorgt ervoor dat de piekbelasting op het elektriciteitsnet minder wordt."

Netbeheerders hebben overigens een alternatief voor de thuisbatterij in het vizier: elektrische auto's. Als er straks miljoenen elektrische auto's in Nederland rijden, kunnen ook die worden gebruikt als powerbank. 's Avonds gaan de lichten aan met de stroom uit de accu van de auto.

Volgens Bobby Raghoenath, expert zonnepanelen bij Vereniging Eigen Huis, is duidelijkheid voor de consument nu het belangrijkste.

"Momenteel zijn zonnepanelen voor bijna ieder huishouden dat een geschikt dak heeft een slimme investering, en hopelijk blijft dat ook zo. Zeker omdat je de btw terug kunt vragen. Het is alleen wel bij ieder huis anders. Je moet dus een berekening laten maken door een installateur. Veel mensen zullen niet alleen vanuit het duurzaamheidsprincipe investeren, ze willen ook gewoon de energierekening verlagen."

Vereniging Eigen Huis neemt het standpunt in dat de Tweede Kamer niet zou moeten beginnen met afbouwen van de salderingsregeling. "Het werkt nu nog heel goed en het is risicovol om aan een populaire regeling te sleutelen die voor een snelle verduurzaming van de energievoorziening zorgt. Daarnaast zou de overheid meer moeten inzetten om opslag te stimuleren."