In 2019 publiceerde dierenwelzijnsorganisatie Stichting AAP een onderzoek naar de Nederlandse markt in exotische huisdieren, waaruit blijkt dat veel soorten die in Nederland legaal worden aangeboden, niet geschikt zijn om thuis te houden.

Kleine zoogdieren worden vaak bestempeld als makkelijk te houden, waardoor mensen zich te weinig informeren. "Het begint al bij konijnen", zegt gedragsbiologe Godelieve Kranendonk van AAP. "Die zouden helemaal niet alleen mogen zitten want dat zijn heel sociale dieren." Uit onderzoek van brancheorganisatie Divebo blijkt dat meer dan de helft van de Nederlandse konijnen alleen in hun hok zitten.

Het houden van exotische huisdieren wordt steeds 'normaler', zegt Kranendonk. Dat is te zien aan een structurele verhoging van het aantal opgevangen dieren. "Vooral het houden van niet-inheemse diersoorten vereist extra zorg en kennis."

"Ik denk dat er echt wel mensen zijn die goed weten wat ze die dieren moeten bieden. Het probleem is alleen dat die mensen dat extrapoleren naar jan en alleman en dan gaat het bij heel veel dieren mis."

De degoe bijvoorbeeld, staat volgens Kranendonk met stip op één. Het knaagdier heeft specifieke voeding en verzorging nodig die de meeste mensen thuis niet kunnen bieden. Het dier, afkomstig uit Chili, is in Nederland voor een paar tientjes te koop. "Veel mensen geven het dier gewoon caviavoer en daar zit veel te veel suiker in, dus krijgen ze problemen als diabetes, glaucoom, en allerlei tandproblemen."

Ook worden in Nederland verschillende soorten exotische eekhoorns gehouden, zoals suikereekhoorns en de boeroendoek (een grondeekhoorn). Die hebben veel ruimte nodig, zegt Kranendonk, maar mensen houden ze vaak in papegaaienkooien.

De degoe wordt ziek van caviavoer (Foto: Dierenbescherming)

Judith Bos is eigenaar van The Hedgehog Program, dat zich inzet voor educatie en onderzoek naar Afrikaanse witbuikegels die in Nederland worden houden als huis- of hobbydier. Volgens Bos worden particulieren te weinig geïnformeerd over het verantwoord houden van bijzondere soorten zoals de witbuikegel, ondanks een verplichte vakbekwaamheidsopleiding voor fokkers en dierenwinkels.

"Een vakbekwaamheid voor fokkers en winkels is leuk, maar daarbij schort het aan educatie over de soorten die minder vaak worden gehouden en meer specialistisch zijn", zegt Bos.

Het gebrek aan specialistische kennis zorgt voor druk op exotenhouders vanuit dierenwelzijnsorganisaties. Onterecht, vindt Bos. "Exotenhouders zijn over het algemeen juist mensen die veel onderzoek doen naar hun dieren en sommigen helpen er zelfs mee aan mee."

Er zijn ook andere overwegingen als het gaat om verantwoord bezit van exotische dieren, volgens Stichting AAP. Zo is er voor exotische huisdieren geen systeem van Identificatie en Registratie (I&R), zoals de chip, en is er in Nederland een schaarste aan gespecialiseerde dierenartsen.

Daarnaast kunnen exoten een zoönose dragen: een ziekte die overdraagbaar is van dier op mens. "Met al die handel, al die dieren die de wereld overgaan, heb je die ziektes zo overal zitten." Het is volgens de stichting niet verantwoord exotische dieren te houden zonder I&R of diergeneeskundige controle.