Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) vindt het een goed plan dat het kabinet per 2019 de belastingkorting voor huiseigenaren met een bijna of geheel afgeloste hypotheek in dertig jaar gaat afbouwen.

"De voordelen van de Wet Hillen zijn afgenomen. Daar staat een toename van de risico's voor de overheidsfinanciën tegenover. De kosten voor de publieke financiën zullen alleen maar toenemen", zei Jan Marc Berk, onderzoeker bij DNB, donderdag in de Tweede Kamer.

De nieuwe regering vreest dat de belastingkorting (de Wet Hillen) op termijn onhoudbaar wordt, omdat sinds 2013 iedereen die hypotheekrenteaftrek wil zijn huis in dertig jaar af moet betalen. Als de korting in 2048 helemaal is geschrapt, levert dat de schatkist structureel ruim 1 miljard euro op.

Het gaat om het zogenoemde eigenwoningforfait. Deze fiscale bijtelling voor huiseigenaren heeft de Belastingdienst ooit ingevoerd, omdat de fiscus ervan uitgaat dat er inkomsten uit de eigen woning worden behaald. Daar moet belasting over worden betaald.

Het eigenwoningforfait is een percentage van de woningwaarde (de WOZ-waarde). Voor de meeste mensen is dat 0,75 procent.

Vertragen

Berk was samen met andere deskundigen en belanghebbenden door de Kamer uitgenodigd om over het afschaffen van de Wet Hillen te komen spreken.

50Plus is fel tegenstander van deze maatregel en had om de hoorzitting gevraagd. In de ogen van Kamerlid Martin van Rooijen zijn vooral ouderen de dupe van het afschaffen van dit fiscale voordeel, omdat veel mensen in deze groep hun hypotheek hebben afbetaald.

De partij probeerde de invoering van de wet zo te vertragen, maar daar voelden de coalitiepartijen niets voor. 50Plus kreeg het wel voor elkaar dat de Wet Hillen apart wordt behandeld en niet meegaat in het totaalpakket van het Belastingplan voor 2019.

Stabiliteit

Berk wees erop dat het belastingvoordeel vooral vloeit naar vermogenden. Ditt draagt niet bij aan de financiële stabiliteit, het belangrijkste uitgangspunt bij de beoordeling van de wet voor DNB. "Het afschaffen van de Wet Hillen leidt tot een beter werkende woningmarkt. Dat draag bij aan de welvaart", aldus Berk.

Hij krijgt in eerste instantie bijval van de eveneens uitgenodigde Han de Jong, hoofdeconoom bij ABN Amro. De Wet Hillen moedigt mensen met een lage schuld aan om die schuld nog verder te verlagen. "Die groep bedreigt de financiële stabiliteit niet", zei De Jong.

Maar hij liet ook weten dat de huizenmarkt gebaat is bij stabiliteit en daar helpt het sleutelen aan maatregelen niet bij.

De Jong vindt het wel een misvatting dat het aangaan van schuld via een hypotheek slecht is, zoals in discussies over de woningmarkt weleens wordt beweerd. "Schuld is geweldig. Maar liever niet te veel en niet op te zwakke schouders."

Straf

Rob Mulder van Vereniging Eigen Huis (VEH) was een van de uitgesproken tegenstanders van het afschaffen van de belastingkorting in de Kamer. Hij noemde het "een straf op aflossen en een straf op goed gedrag".

Mulder snapt niet dat een afbetaalde woning wordt gezien als vermogen. "Een spaarrekening is vermogen, een huis is om in te wonen."

Hij wijst er verder op dat de uiteindelijke opbrengsten van 1 miljard euro toch door iemand betaald moeten worden.

"Het is te makkelijk om te zeggen dat het maar om een paar tientjes gaat", zegt Mulder, verwijzend naar de berekening van ING. Huizenbezitters met een afbetaalde hypotheek, een WOZ-waarde van 250.000 euro en een inkomen onder de 68.000, gaan er volgens de bank die paar tientjes per maand op achteruit.

Ook Leo Stevens, hoogleraar fiscale economie, snapt dat het een probleem is wanneer je een afbetaald huis als vermogen ziet. "Van stenen kun je niet leven, want die kun je niet eten", zei hij.

Schrappen

Toch is de hoogleraar voor het schrappen van de Wet Hillen, omdat er geen sprake is van een zuiver woningregime wanneer de ene groep wel voordeel uit de eigen woning heeft en de andere groep niet.

De groep die bijna of helemaal geen hypotheekrente meer betaalt, had ook kunnen kiezen voor een goedkopere woning. Met het geld dat zij dan hadden bespaard, hadden ze kunnen beleggen en daar moet ook belasting over worden betaald, redeneert Stevens.

Zo denkt Johan Conijn, hoogleraar woningmarkt, er ook over. "De Wet Hillen is een vorm van subsidie", zegt Conijn. Het gaat hier alleen om een subsidie voor iedereen, ook voor degenen die het niet nodig hebben. "Specifieke ondersteuning ligt veel meer voor de hand", aldus de hoogleraar.

Het kan een politiek doel zijn om ouderen met een laag inkomen te ontzien, zegt ook Berk. Daar heeft de overheid ook instrumenten voor. Dat is alleen wel een politieke keuze, aldus de DNB'er.