Van Gaal vertelde na de achtste finale tegen de VS in een interview met de NOS over de verdedigende tactiek. "Ik heb met provocerende pressing gespeeld, ja. Dat deden we om ruimte te creëren achter die twee verdedigers (Tim Ream en Walker Zimmerman, red.). Daardoor hebben we ook gescoord, maar we hadden het nog veel beter kunnen uitvoeren."

'Provocerende pressing' dus. De term valt voor het eerst in 2014, tijdens de voorbereiding op het WK in Brazilië. Net als nu beseft Van Gaal dat hij met zijn selectie beter wat afwachtender en verdedigender kan spelen, zodat de tegenstander minder ruimte heeft om aan te vallen.

Van Gaal heeft hier - zoals zo vaak - zijn eigen benaming voor: 'provocerende pressing'. Of beter gezegd: inzakken om ruimte achter de verdediging van de tegenstander te 'provoceren'.

De nieuwe term leidt in 2014 tot hilariteit bij zijn stafleden, zo blijkt uit het boek De Hand van Van Gaal, geschreven door Hugo Logtenberg. Er wordt gelachen om de spitsvondige nieuwe naam voor een oude tactiek: goed verdedigen en vervolgens snel counteren. Ook op dit WK maakt Van Gaal weer gebruik van deze tactiek.

Oranje speelt onder Van Gaal dus niet ultradefensief met de verdedigers in het eigen strafschopgebied, maar zet ook niet vol druk vooruit als de tegenstander de bal achterin rondspeelt. Het team blijft dicht bij elkaar, zet de spitsen op de middenlijn of iets daarover en probeert de bal op het middenveld te veroveren. Vervolgens maakt het gebruik van de ruimte achter de verdediging van de tegenstander.

Ook tegen de VS is deze manier van verdedigen te zien. Oranje trekt zich terug en heeft in de eerste helft slechts 37 procent balbezit, maar staat bij rust wel met 2-0 voor. De manier van druk zetten voorin bij Oranje is extra opvallend.

Meestal moeten de aanvallers in dit systeem de weg naar het middenveld afsluiten en de tegenstander naar de flank dwingen. Tegen de VS is dit bij Oranje juist precies andersom. Blijkbaar oordeelt Van Gaal dat de centrale verdedigers van de Verenigde Staten vooral aan de bal moeten komen.

Oranjespitsen Cody Gakpo en Memphis Depay sluiten daarom de weg naar de backs af. Op het middenveld pakt iedereen een mannetje op en de verdedigers volgen de aanvallers van de tegenstander, desnoods tot over de middenlijn. De centrale verdedigers van de VS lopen zo rechtstreeks in de fuik die door Van Gaal is opgezet.

De tactiek werkt goed: centrale verdedigers Ream en Zimmerman hebben bijna de meeste passes van alle spelers op het veld (87 en 74), maar lijden ook veelvuldig balverlies, waarna Oranje kan counteren.

Illustratief is verder dat de vier spelers die tijdens de wedstrijd de meeste passes versturen drie Amerikaanse verdedigers en verdedigende middenvelder Tyler Adams zijn. Oranje slaagt er dus redelijk goed in om de tegenstander ver van het eigen doel weg te houden en slaat vervolgens toe in de tegenaanval.

Tegen het sterke Argentinië ligt het voor de hand dat Van Gaal deze manier van verdedigen weer gaat hanteren, maar dan wel met een andere rol voor de aanvallers. Zij zullen de centrale verdedigers dit keer vermoedelijk niet vrij laten. Argentinië heeft met Cristian Romero namelijk een centrumverdediger die opbouwend wél sterk is, terwijl de backs juist minder kwaliteit hebben aan de bal. Op links staat Marcos Acuña of Nicolás Tagliafico en op rechts Gonzalo Montiel of Nahuel Molina.

Het is voor een overwinning van Oranje verder van groot belang dat de mandekking op het middenveld goed wordt uitgevoerd. Middenvelder Rodrigo De Paul is op dit WK de speler die de meeste passes naar Lionel Messi verzendt, terwijl Enzo Fernández met zijn dribbels en passes vooruit een van de revelaties van het toernooi is.

Ook is de verdediging van Oranje nog niet waterdicht. De VS kwam ondanks de verdedigende tactiek van Nederland nog tot redelijk wat kansen, net als Senegal en Ecuador eerder. Dus ook op dit onderdeel moet vooruitgang worden geboekt wil het Nederlands elftal een kans hebben tegen Argentinië.

Op het WK van 2014 slaagde Oranje er in de halve finale tegen Argentinië met behulp van de provocerende pressing wel in om de tegenstander te ontregelen, maar niet om veel kansen te creëren. Na 120 minuten heen-en-weergeschuif en één echte kans voor Arjen Robben eindigde de wedstrijd in 0-0. Argentinië ging naar de finale omdat het de strafschoppen vervolgens beter nam dan Oranje.

Vrijdagavond ligt eenzelfde scenario voor de hand. Argentinië heeft op dit WK nog niet bewezen te kunnen domineren tegen een verdedigende tegenstander. De Zuid-Amerikanen wonnen van Australië door een individuele actie van Messi en een blunder van doelman Matthew Ryan.

Wanneer Oranje de provocerende pressing goed uitvoert en net zo efficiënt om blijft gaan met de kansen, heeft het een reële kans om Argentinië uit te schakelen en door te gaan naar de halve finales.