Op dit moment is een operatie bij niet-uitgezaaide borstkanker nog steeds de belangrijkste ingreep om een tumor te verwijderen. Vaak verwijdert een chirurg een deel van de borst en soms het hele lichaamsdeel. "Hoewel de operaties over het algemeen veilig zijn, brengt elke operatie risico's met zich mee. Bovendien is zo'n ingreep voor veel vrouwen ingrijpend", zegt De Visser.

Veel vrouwen krijgen naast de operatie ook chemotherapie. Het alternatief dat de Utrechtse onderzoekers willen onderzoeken is een vorm van chemotherapie, waarbij een hogere dosis vrijkomt bij de borsttumor. Deze speciale chemotherapie is verpakt in warmtegevoelige vetbolletjes. Artsen verwarmen de plek waar de tumor zit tot 41 tot 43 graden. De bolletjes bewegen via het bloed door het lichaam. Ze barsten open als ze de verwarmde plek bereiken. Zo kunnen artsen heel gericht chemo loslaten op de tumor.

Het verwarmen gebeurt van buitenaf met geluidsgolven. Met een MRI-scan is in beeld te brengen waar de tumor precies zit. In de rest van het lichaam geven de bolletjes steeds kleine hoeveelheden chemo af. Daardoor worden kankercellen die eventueel op andere plekken in het lichaam zitten aangepakt.

De techniek met de vetbolletjes is niet nieuw. In een Britse studie is het volgens De Visser al toegepast om levertumoren te behandelen. De zogenoemde i-GO-studie in Utrecht is de eerste waarin de techniek wordt onderzocht bij vrouwen met borstkanker.

Op dit moment bevindt de nieuwe behandeling zich nog in een vroege onderzoeksfase, benadrukt De Visser. In het laboratorium en met proefdieren zijn al goede resultaten geboekt, maar het onderzoeksteam van het UMC Utrecht wil nu ook weten of mensen de behandeling goed verdragen. "Een patiënt moet namelijk een uur op haar buik in de MRI liggen onder lichte narcose."

De eerste vrouwen in de studie kunnen de behandeling nu krijgen. Patiënten die voor het onderzoek in aanmerking komen, zijn vrouwen met een gevorderd stadium van borstkanker. Specifiek gaat het om "vrouwen met uitgezaaide borstkanker, waarbij de tumor nog aanwezig is en die in principe niet meer geopereerd worden", vertelt De Visser.

"Ons doel is om uiteindelijk ook vrouwen met borstkanker bij wie geen uitzaaiingen zijn vastgesteld te behandelen, zodat zij geen operatie hoeven te ondergaan", zegt De Visser. "In het ideale geval laat de chemo de tumor verdwijnen en hoeft er geen operatie meer plaats te vinden. Maar een succes kan ook zijn als de behandeling de tumor beter doet slinken."

Het betekent wel dat patiënten nog steeds chemo krijgen, met de daarmee gepaard gaande bijwerkingen. "Maar het zou mooi zijn als diezelfde chemotherapie met de warmtegevoelige vetbolletjes zo effectief blijkt te zijn dat er minder chemokuren nodig zijn om de tumor te behandelen. Wat dat betreft zou deze studie twee mooie uitkomsten kunnen hebben."

Wanneer de behandeling standaard wordt voor borstkankerpatiënten, kan de arts-onderzoeker niet zeggen. "Het is heel lastig om daar een tijd aan te verbinden. Studies kosten tijd. En we moeten eerst een aantal onderzoeksfasen doorlopen, voordat de behandeling goedgekeurd kan worden."

De onderzoekers willen eerst zien of de deelnemers aan de studie de behandeling goed verdragen en de tumor goed behandeld wordt.