NU.nl schreef begin juni over een alarmsysteem dat kan voorkomen dat vogels tegen een windmolen te pletter vliegen. Als reactie op dit artikel vroegen meerdere lezers aandacht voor de mogelijke gezondheidseffecten van het geluid van windmolens bij mensen. Wat weten we hier eigenlijk over?

Jan de Laat, klinisch fysicus-audioloog aan het LUMC, legt uit dat de resultaten van onderzoek naar gezondheidseffecten van windmolens vaak niet eenduidig zijn. Maar dat uit het onderzoek dat is gedaan wel naar voren komt dat mensen last van windmolens kunnen hebben en dat sommige mensen slechter slapen, als windturbines operationeel zijn, met een behoorlijke kracht draaien én ook nog dicht bij de bebouwde kom staan.

De Laat waarschuwt dat langere tijd slecht slapen ervoor kan zorgen dat mensen er overdag de aandacht niet meer bij kunnen houden en last van hoofdpijn kunnen krijgen. Ook zijn er volgens De Laat zorgen over het effect van langere tijd slecht slapen bij kinderen.

Het RIVM schrijft in een onderzoek uit 2020 dat het aannemelijk is dat windmolens voor slaapverstoring kunnen zorgen. Het is volgens het RIVM wel onduidelijk of het geluid van de windmolens zelf de slaap verstoort, of dat de ergernis die windmolens bij sommigen oproept, ervoor zorgt dat mensen slechter slapen.

De Laat vertelt dat het vaak lastig is om te bepalen welke klachten door ergernis en welke door het geluid direct worden veroorzaakt. "We zien dat op plekken waar veel protest was tegen de komst van windmolens, mensen ook vaker gezondheidsklachten melden. Ergernis kan dus invloed hebben. Daarom is het goed dat het RIVM nu adviseert om wanneer er een windmolen wordt gepland mensen meer te informeren, meer te laten meedenken, en misschien zelfs te laten meedelen in de opbrengst."

"Uiteindelijk moet het aantal omwonenden dat slaapklachten heeft worden beperkt. We weten in ieder geval zeker dat windmolens niet te dicht bij de bebouwde kom plaatsen voorkomt dat veel mensen last hebben van slaapklachten", aldus de Laat.

"Heel af en toe komt in onderzoeken ook naar voren dat door de komst van windmolens hartklachten erger worden. Dit zien we alleen bij een kleine groep mensen die al hartklachten hebben, gezonde mensen krijgen geen hartklachten van een windmolen.", aldus De Laat. Ook is het aantal onderzoeken naar dit onderwerp op dit moment nog klein. Het is daarom onzeker of er echt een verband is tussen windmolengeluid en hartklachten.

Volgens De Laat is het waarschijnlijk dat, als dit het geval is, slaapverstoring, stress en ergernis aan de windmolens de oorzaak zijn dat hartklachten toenemen, niet het geluid van de windmolens zelf.

Volgens RIVM-onderzoek uit 2019 ondervinden ongeveer 7.300 mensen ernstige geluidshinder van een windmolen. Dit betekent dat deze mensen zich zo ergeren, dat het hun gedachten, gevoelens of activiteiten negatief beïnvloedt. Uit hetzelfde onderzoek kwam ook dat waarschijnlijk 960.000 mensen ernstige hinder ondervinden van wegverkeer, ongeveer 98.600 personen van treinverkeer en 259.000 mensen van vliegverkeer. Dat er relatief weinig mensen ernstige hinder van windmolengeluid ondervinden, komt vooral doordat er op dit moment weinig mensen dicht bij een windmolen wonen.

Windmolengeluid is volgens De Laat bij gelijk volume wel een stuk vervelender dan bijvoorbeeld autoverkeer op een snelweg. Dit komt volgens De Laat vooral door het herhalende en onderbrekende karakter van het geluid. Hij vergelijkt het zoeven van een windmolen met een druppelende kraan. Als je in slaap probeert te vallen, hoeft dit geluid niet hard te zijn om je er enorm aan te ergeren.