Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Video
    • Podcast
    • Weer
    • Regio
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Spellen
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Thuis
    • Vakantie
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Vrijdag 3 februari 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

Wat drijft een mens om te discrimineren?

Door Thomas Kragten

28 nov 2020 om 20:31
nujij comment181 reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
Voor de wet is iedereen gelijk, maar in de samenleving komt het nog vaak voor dat mensen anders worden behandeld vanwege hun geslacht, huidskleur, seksuele oriëntatie en meer. Wat drijft een mens om anderen te discrimineren?

Van oudsher leven mensen in groepen en hebben we onderscheid gemaakt tussen die groepen. Mensen maken onderscheid tussen hun 'eigen' groep en de 'andere', waardoor ze weten met wie zij samenwerken en met wie zij concurreren. Dit onderscheid kan ook aanzetten tot conflict, waar discriminatie een uitingsvorm van is.

Die drang om in groepen te denken bezit een mens tegenwoordig nog steeds, legt hoogleraar psychofysiologie van groepen Daan Scheepers van de Universiteit Leiden en de Universiteit Utrecht uit. Dit komt voort uit dezelfde drang om categorieën te zien, "zoals dat een tafel geen stoel is en dat vers fruit in de supermarkt bij het andere verse fruit ligt".

Mensen passen dat categoriseren echter dus ook op andere mensen toe. Dit kan er weer voor zorgen dat mensen een onderscheid gaan maken tussen nationaliteiten, huidskleuren, seksuele oriëntaties en meer. "Zodra aan die categorieën negatieve denkbeelden worden gehangen, dan kan dat de basis leggen voor discriminatie", aldus hoogleraar Scheepers.

'Alleen negatief denken is nog geen discriminatie'

"Maar, alleen iets negatiefs denken of voelen is geen discriminatie", vertelt Scheepers. Het wordt discriminatie zodra die gedachtes en gevoelens de handelingen van mensen sturen. "Het moet echt gaan om mensen bijvoorbeeld niet bij een club willen toelaten of geen stage willen geven."

Ten grondslag aan die handelingen liggen vooroordelen, negatieve gevoelens over anderen, en stereotypen, negatieve gedachtes over hoe een groep is.

Foto: ANP

Tijdens de Gezondheidsmeter van de GGD Amsterdam kregen de Amsterdammers de vraag of zij zich weleens gediscrimineerd voelen. (Foto: ANP)

'Discriminatie komt voort uit angsten'

Waar komen die discriminerende denkbeelden dan vandaan? Dat is meestal gebaseerd op één van drie oorzaken, vertelt Scheepers.

Deze oorzaken zijn:

  • Angst dat een andere groep schadelijk is voor de eigen veiligheid
  • Angst dat iemands eigen cultuur wordt aangetast
  • Concurrentie om schaarse middelen, zoals de angst om banen te verliezen door migranten

"Angst is sowieso een heel sterke drijfveer om dingen en mensen te vermijden", voegt Scheepers toe.

Hoewel dergelijke gevoelens volgens Scheepers "menselijk" zijn en dus heel algemeen voorkomen, betekent dat natuurlijk niet dat ieder persoon zich op een dergelijke manier gedraagt. Niet iedereen heeft bijvoorbeeld dezelfde neiging om zich tegen anderen af te zetten, voegt Scheepers toe.

Mensen neigen mee te doen aan discriminatie als dat 'normaal' is

Wat naast deze gevoelens ook bijdraagt aan discriminerend gedrag is hoe er in je omgeving wordt omgegaan met dit gedrag, vertelt Hanneke Felten, onderzoeker bij Movisie en Kennisplatform Integratie en Samenleving (KIS) en gespecialiseerd in initiatieven tegen discriminatie.

"Als jij in een klas zit waar het normaal is om negatieve opmerkingen of sneren te maken naar moslims of om met 'homo' te schelden, is de kans groot dat leerlingen daarin meegaan, zelfs als zij die vooroordelen en stereotypen niet zelf delen."

Sociale context is volgens Felten erg belangrijk. "Het kan zijn dat een groep fanatieke voetbalsupporters op zaterdag de meest racistische leuzen gooit, maar maandag weer normaal op het kantoor kletst met een islamitische collega."

Foto: ANP

Bij het Stadskantoor van Utrecht hangt een plaquette met daarop de tekst van artikel 1 van de Nederlandse grondwet, dat discriminatie verbiedt. (Foto: ANP)

Is discriminatie af te leren?

Als discriminerend gedrag al in ons zit sinds de prehistorie en negatieve gedachtes zo algemeen voorkomen, kan het dan nog wel verholpen worden? "Het is niet zo dat je er niets aan kan doen, maar je kan het ook bijna niet helemaal voorkomen", vertelt Felten.

Een techniek die veel wordt toegepast en ook wetenschappelijk veel steun geniet, is volgens zowel Felten als hoogleraar Scheepers de 'contacttheorie'. De inhoud van deze techniek is vrij simpel: je laat iemand kennis maken met een persoon uit de groep waar deze stereotypen of vooroordelen over heeft.

"Je gaat dan luisteren naar het verhaal van die persoon en je inleven in diegene, wat empathie en begrip oplevert", legt Felten uit. "Bijvoorbeeld iemand die homoseksueel is en uitlegt wat voor pesterijen diegene heeft moeten meemaken om wie diegene is."

De contacttheorie werkt ook met films of boeken. Zo is het dagboek van Anne Frank volgens Felten misschien wel een van de de beste manieren om discriminatie en antisemitisme te voorkomen, door je in een slachtoffer te verplaatsen.

Overeenkomsten benadrukken


Door een overkoepelende groep te benadrukken, zien mensen dat hoewel ze verschillend zijn, ze toch iets gemeenschappelijks hebben
Hanneke Felten

Wat volgens Felten ook goed helpt, is om te benadrukken welke overeenkomsten mensen hebben in plaats van welke tegenstellingen.

Zo kun je overkoepelende groepen maken. De stad Amsterdam zit vol mensen met verschillende huidskleuren, afkomsten, seksuele oriëntaties en meer. Maar samen zijn ze de groep van Amsterdammers. "Door die overkoepelende groep te benadrukken, zien mensen dat hoewel ze verschillend zijn, ze toch iets gemeenschappelijks hebben."

Dit artikel is tot stand gekomen met aanmoediging van de Nationale Wetenschapsagenda.

  • Nederland kent institutioneel racisme, en nu?
    Zie ookNederland kent institutioneel racisme, en nu?

Eerder

  • 04 aug 2020 om 10:35
    Merendeel van werknemers ervaart discriminatie bij solliciteren
    Merendeel van werknemers ervaart discriminatie bij solliciteren
  • 29 jun 2020 om 05:01
    Mediamakers en journalisten kondigen Meldpunt Racisme en Discriminatie aan
    Mediamakers en journalisten kondigen Meldpunt Racisme en Discriminatie aan
  • 23 apr 2020 om 11:03
    Meer discriminatiemeldingen in 2019, honderden over Nashvilleverklaring
    Meer discriminatiemeldingen in 2019, honderden over Nashvilleverklaring
  • 17 mrt 2020 om 17:16
    Mensenrechtencollege: Discriminerend dat vrouwen meer betalen bij kapper
    Mensenrechtencollege: Discriminerend dat vrouwen meer betalen bij kapper
Beeld: Unsplash/Nathan Dumlao
nujij comment181 reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

Wetenschap

NUjij: Uitgelichte reacties

Luneau
28 nov 2020 om 21:36
Ik moest bij dit artikel gelijk denken aan onderstaand filmpje op YouTube van Jordan Klepper. Vooral die vrouw op 2:01 die gelijke rechten voor homo's ziet als "meer rechten dan de hardwerkende hetero's" is wel een goed voorbeeld van het kopje "oorzaken" in dit artikel. Sommige mensen lijken nl onterecht te denken dat gelijke rechten voor minderheden betekenen dat zijzelf minder rechten krijgen. Ook zie je soms online populistenaanhangers heel angstig roepen dat we "een minderheid in ons eigen land gaan worden". Dan denk ik altijd: waarom zou je daar bang voor zijn, als je ervan overtuigd bent dat minderheden in ons land gelijkwaardig behandeld worden? Volgens mij weet je dan heel goed dat in dit land minderheden nog steeds slechter behandeld worden en ben je daarom bang een minderheid te worden. Logischer zou dan zijn om voor een partij te stemmen die gelijke behandeling nastreeft ipv PVV/FvD die juist gelijke behandeling willen afbreken. https://youtu.be/Y4Zdx97A63s
Respect: 👍 30Reacties: 💬 4
Reageer
nujij commentBekijk alle reacties


Aanbevolen artikelen


NUjij-reacties

nujij comment181 reacties

Net binnen

  • 00:03
    Drie rappers na wekenlange vermissing dood teruggevonden in kelder Detroit
  • 23:27
    Antoon en FLEMMING grote winnaars Qmusic Top 40 Awards
  • 23:22
    Dit worden de nieuwe Danny en Sandy in Nederlandse versie musical Grease
  • 23:08
    Groningen verbiedt dragen van voorwerpen die als wapen gebruikt kunnen worden

Meest gelezen

  • 1
    Tientallen arrestaties dankzij nieuwe hack aanbieder versleutelde communicatie
  • 2
    Een dode en vier gewonden door bedrijfsongeluk bij Zeeuwse olieraffinaderij
  • 3
    Pizzabakker in Frankrijk na zestien jaar ontmaskerd als Italiaans maffialid
  • 4
    Aangifte tegen Yvonne Coldeweijer vanwege 'leugen' over Koen Pieter van Dijk
  • 5
    Duitsers moeten meer gas besparen, Nederlanders blijven wel zuinig


Nieuwsvideo's

  • Prinses Amalia zet schildpad terug in zee bij Curaçao
    Prinses Amalia zet schildpad terug in zee bij Curaçao
  • Red Bull presenteert vertrouwde kleurstelling auto voor 2023
    Red Bull presenteert vertrouwde kleurstelling auto voor 2023
  • Zelensky vraagt om meer wapens op EU-top in Kyiv
    Zelensky vraagt om meer wapens op EU-top in Kyiv
  • Vonken slaan uit brandende trein in Engeland
    Vonken slaan uit brandende trein in Engeland

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Video
    • Podcast
    • Weer
    • Regio
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Spellen
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Thuis
    • Vakantie
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Cookie instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden