Kijk voor meer informatie op Wetenschap.nu

Liverpool FC is de succesvolle ploeg uit de fameuze City of Music in het noordwesten van Engeland, met in de gelederen de Nederlandse smaakmakers Virgil van Dijk en Georginio Wijnaldum. Vorig seizoen (2018/2019) werd de Champions League veroverd, en momenteel gaat de ploeg met kop en schouders aan de leiding in de Engelse Premier League.

Er zijn vele verklaringen voor dit succesverhaal (kwaliteit, hard werken, alles zit mee, etc.), waarvan er één door Pepijn Lijnders wordt uitgelicht: de focus van het team op controleerbare factoren.

Control the Controllables is een kernprincipe van veel hedendaagse (sport)psychologische stromingen. Dat wil zeggen, om optimaal te presteren moet een sporter zich focussen op factoren die iemand zelf kan beïnvloeden. Bijvoorbeeld techniek, inzet en tactische keuzes.

Daarbij moet iemand de dingen accepteren die oncontroleerbaar zijn, zoals de weersomstandigheden, beslissingen van de scheidsrechter, of wat de pers schrijft.

De oorsprong van deze wijsheid gaat ver terug, namelijk naar de Stoïcijnse filosofen uit de klassieke oudheid. Een van de meest invloedrijke Stoïcijnse filosofen was de Griek Epictetus. De eerste zin in zijn bekende zakboek Enchiridion (overigens samengesteld door zijn leerling en bewonderaar Arrianus) betreft het uitgangspunt van de Stoïcijnse filosofie: "Sommige dingen heb je in eigen hand, andere dingen niet."

Die Stoïcijnse controle, of onverstoorbaarheid, is niet alleen belangrijk omdat negatieve gevoelens als angst, onrust, jaloezie, verdriet en woede onprettig zijn. We hebben er ook last van omdat ze disfunctioneel zijn.

Ze tasten ons oordeelsvermogen aan en staan zodoende effectieve vervolgacties in de weg. De kans op een succesvolle doelpoging is niet zo groot als we angstig, geïrriteerd of onrustig zijn. Als we jaloers, rancuneus of woedend zijn, dan zijn we in het algemeen niet goed in staat om het teamproces positief te beïnvloeden.