NU.nl
Lekker hoor, een biertje met je vrienden. Maar als je echt gezond wilt leven, is eentje al te veel. Daar zijn wetenschappers het over eens.
Hoe alcoholistisch ben jij? Doe de test van Quest!
Jarenlang 'mochten' mannen nog dagelijks twee glazen alcohol en vrouwen één glas. Maar in de richtlijnen van de Gezondheidsraad is het advies sinds 2015: drink niet.
En als je het toch doet, hou het dan bij één glas per dag. Oeps. Veel Nederlanders zitten daarboven: 45 procent van de mannen en 20 procent van de vrouwen drinkt dagelijks gemiddeld meer dan één glaasje.
Is dat erg? Ja, zegt Arnt Schellekens. Hij is psychiater bij het Radboudumc in Nijmegen en wetenschappelijk directeur van het Nijmegen Institute for Scientist Practitioners in Addiction. "Alcohol is een giftige stof die helemaal niet in ons lijf thuishoort. Eigenlijk zou je moeten stoppen."
Is alcohol echt slecht?
Even de lichamelijke doemscenario’s van drinken op een rij. René Kahn, psychiater bij het UMC Utrecht, schreef een boek over de effecten van alcohol. Na roken is alcohol de belangrijkste vermijdbare oorzaak van sterfte ter wereld.
Alcohol is slecht voor vrijwel alle organen. Drink je echt veel, dan raken de levercellen ontstoken, vervetten ze en krijg je uiteindelijk littekens op de lever. Daardoor ontstaan er spataderen in de slokdarm. Gevaarlijk, want als die knappen, kun je doodbloeden.
Vrijwel alle andere risico’s gelden ook voor de niet-probleemdrinkers, schrijft Kahn. Zo kun je minder makkelijk nieuwe informatie opslaan omdat de hippocampus krimpt: het geheugencentrum van je hersenen. Dit gebeurt vooral na een avondje doorzakken. En alle lichaamsdelen die met alcohol in aanraking komen, lopen extra risico op kanker: mond, keel, slokdarm, maag, darm, enzovoort.
Dry January
In een alcoholloos bestaan heb je daar allemaal geen last van. En er zijn nog meer pluspunten: je slaapt beter, voelt je fitter, valt af en bespaart geld. Dat merk je al als je een maand stopt.
Wetenschappers van het Royal Free Hospital in Londen onderzochten een groepje gemiddelde drinkers. De proefpersonen deden mee aan Dry January. Dat is een jaarlijkse alcoholloze maand na de feestdagen. Vorig jaar deden vier miljoen Britten mee, en ook in Nederland krijgt de 'droge' maand steeds meer bekendheid. Na die maand waren de proefpersonen afgevallen, waren hun bloeddruk, bloedsuiker en cholesterol verlaagd, waren ze geconcentreerder en sliepen ze beter.
"Alcohol heeft een dempend effect op het brein", zegt Schellekens. "Je slaapt daarom makkelijker in, maar de kwaliteit van de slaap is minder, ook als je maar een beetje drinkt. Je slaapt minder diep, minder lang en wordt in de loop van de nacht vaker wakker." Goed uitrusten doe je dus niet.
Meer fouten met drank
Stoppen met drinken maakt je ook alerter en energieker. Schellekens voerde met twee collega’s ook een soort Dry January-onderzoek in Nederland uit. Veertien vrijwilligers stopten een maand met alcohol. Ze dronken normaal gemiddeld 10,5 glazen per week. Voor, tijdens en na die maand kregen ze allerlei psychische en lichamelijke testjes. Zo werd het levervet gemeten en moesten de proefpersonen computertaakjes doen om alertheid en concentratie te toetsen.
Schellekens: "Voor de alcoholvrije maand deden de proefpersonen de taakjes sneller, maar maakten ze meer fouten. Tijdens en na de maand waren ze geconcentreerder en accurater. En de onderzoeken waren gewoon overdag, toen mensen niet onder invloed waren."
Is rode wijn wél goed?
Maar alcohol is toch ook ergens goed voor? Zo zou een glaasje rode wijn goed zijn voor hart en bloedvaten. "Er zijn inderdaad studies die dit laten zien, maar de verbanden zijn zwak", legt Schellekens uit. "In grote onderzoeken met duizenden mensen verdwijnen die positieve effecten."
Verslaafd aan gezelligheid
Het lastigste van stoppen met drinken is misschien wel het sociale aspect. Is een avondje uit eten nog wel gezellig als je alleen ijsthee en mineraalwater drinkt? "We denken dat alcohol bij sociale situaties hoort", zegt Schellekens.
"Alcohol stimuleert je dopamineafgifte. Daardoor voel je je blij en gelukkig. Je onthoudt dat gevoel, maar ook de context waarin je het kreeg: op een borrel, in een restaurant, tijdens een verjaardag. We leren alcohol dus associëren met iets positiefs. En op het moment dat je weer in die setting bent, wil je er ook graag een drankje bij nemen."
Je knapt weer op
Heeft het zin om te stoppen met drank? Of is de schade aan al die organen toch niet meer terug te draaien? Schellekens en zijn collega’s zagen dat de proefpersonen zowel lichamelijk als geestelijk beter uit de onderzoeken kwamen. De aangetaste levercellen herstellen.
En in studies bij ratten, die eerst zeven weken alcohol krijgen en daarna een paar weken niks, knappen de hersenen weer op. De beste training voor je lever en je hersenen is dus erg simpel: gewoon niet meer drinken.
