Oordeel: onwaar

Op 6 september waarschuwde de website Newsmonkey voor kaas. Kaas zou een stofje delen met cocaïne, wat beide middelen volgende de website "verschrikkelijk verslavend" maakt. Deze zomer schreef de website Viraaltjes zelfs dat kaas net zo verslavend is als harddrugs. Wat heeft kaas echt te maken met cocaïne en bestaat er zoiets als een kaasverslaving?

In 2015 verscheen, voor zover te achterhalen is, het eerste Nederlandse stuk waarin kaas als potentieel verslavende stof wordt neergezet. Onder andere Elle schreef toen dat kaas volgens onderzoekers net zo verslavend is als cocaïne.

In het stuk van Elle wordt geschreven over een Amerikaans onderzoek dat in februari 2015 is gepubliceerd. Ook het artikel van Newsmonkey van september dit jaar verwijst naar ditzelfde vier jaar oude onderzoek.

Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit van Michigan. Zij wilden erachter komen of voedsel waar mensen makkelijk te veel van eten eigenschappen deelt met stoffen die voor een verslaving kunnen zorgen, zoals alcohol, tabak , cocaïne en andere drugs. De onderzoekers verwachtten dat sterk bewerkt voedsel, waar bijvoorbeeld vet en suiker aan is toegevoegd, eerder verslavende eigenschappen heeft dan onbewerkt voedsel.

Het onderzoek bestond uit twee onderdelen. Aan het eerste deel deden 120 studenten mee. Aan de studenten werd bijvoorbeeld gevraagd of ze weleens meer hadden gegeten dan dat ze wilden of dat ze weleens blijven eten van voedsel waarvan zij weten dat dit slecht is voor hun gezondheid. In totaal vulden de studenten zeven van dit soort vragen in. Deze vragen worden ook gebruikt om problematisch eetgedrag vast te stellen.

Vervolgens werd aan de studenten gevraagd om aan te geven welk voedsel bij hen voor dit soort problemen, zoals ongewild te veel eten, zorgt. Uit het onderzoek bleek dat kaas helemaal niet tot de meest problematische voedselsoorten behoorde. Chocolade, koekjes, patatjes, en ijs scoorden allemaal een stuk hoger dan kaas. Kaas had wel sterkere verslavende eigenschappen dan bananen, eieren en biefstuk. In het tweede deel van het onderzoek kregen vierhonderd personen grotendeels dezelfde vragenlijst voorgelegd. Ook in dit deel van het onderzoek hoorde kaas niet bij de meest problematische voedingsmiddelen.

Maar hoe kwamen Elle en Newsmonkey er dan bij om op basis van dit onderzoek te zeggen dat kaas verslavend is en overeenkomsten vertoont met cocaïne? Dit idee is waarschijnlijk overgenomen uit Engelstalige media. In veel van de eerste Engelstalige nieuwsartikelen waarin een link wordt gelegd tussen kaas en dit onderzoek, wordt de arts Neal Barnard aangehaald, die al jaren vóór dit onderzoek claimde dat kaas verslavend is. In 2009 zei hij bijvoorbeeld tegen Vegetarian Times dat kaas verslavende eigenschappen heeft.

Kaas bevat caseïne dat in het lichaam wordt afgebroken tot casomorfine. Volgens Barnard heeft casomorfine net zoals heroïne en morfine een kalmerend effect, waardoor het verslavend zou zijn. Barnard vertelde alleen niet waar hij zijn uitspraak op baseerde.

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) deed in 2009 uitgebreid literatuuronderzoek naar casomorfine. De stof blijkt inderdaad op moleculair niveau overeenkomsten te hebben met bekende opiaten, zoals morfine en heroïne. Maar bij dierproeven is alleen een morfine-achtig effect gevonden van casomorfine wanneer het in grote hoeveelheden wordt ingespoten.

Wanneer je kaas eet, wordt waarschijnlijk alle casomorfine in het spijsverteringssysteem afgebroken, waardoor het nooit in het bloed en dus in de hersenen terechtkomt. De EFSA vond in ieder geval geen onderzoek waarin was geobserveerd dat casomorfine in het bloed terechtkwam door het eten van kaas of melk.

Daarnaast voldoet kaas niet aan de officiële definitie van een verslavende substantie. Er zijn geen aanwijzingen dat je ontwenningsverschijnselen krijgt van kaas en voor zover bekend gaat kaas bij gebruikers ook niet ten koste van werk of school.

Kaas is dus niet verslavend. Wat wel klopt, is dat een stof in kaas afgebroken kan worden tot een stof die enigszins lijkt op sommige drugs en pijnstillende medicijnen, zoals morfine. Maar er is geen enkele aanwijzing dat wanneer kaas wordt gegeten, het morfine-achtige effecten heeft. Kaas deelt daarnaast niet, zoals Newsmonkey beweerde, een stofje met cocaine.

We beoordelen de stelling "Kaas is net zo verslavend als harddrugs" als onwaar.