Als mensen onzeker zijn over een besluit dat ze hebben genomen, verwijden hun pupillen.

Die bevinding kan in de toekomst mogelijk leiden tot nieuwe technieken waarmee twijfelachtige beslissingen in het dagelijks leven op tijd kunnen worden gedetecteerd.

Dat melden onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Communications.

De wetenschappers kwamen tot hun bevindingen door proefpersonen in een laboratorium een visuele test op de computer te laten maken. De deelnemers kregen wolken met stipjes te zien, die met verschillende snelheden over het scherm bewogen.

Ze moesten na iedere animatie aangeven of de stipjeswolk sneller of langzamer bewoog dan de wolk die ze vlak daarvoor hadden gezien. Na hun antwoord werden de proefpersonen drie seconden in spanning gelaten. Pas daarna kregen ze doormiddel van een geluidssignaal te horen of hun inschatting goed of fout was.

Tijdens de wachtperiode werd met een infraroodcamera de grootte van hun pupillen gemeten.De pupillen van proefpersonen die onzeker waren over hun beslissing bleken het meest uit te zetten. 

Volgens hoofdonderzoeker Anne Urai kan de nieuwe kennis over pupillen in theorie van pas komen in situaties waarbij beslissingen van levensbelang zijn, bijvoorbeeld de beoordeling van röntgenfoto's in een ziekenhuis. "Als je erin zou slagen om met een soort Google-glass onzekerheid te detecteren bij bijvoorbeeld artsen die röntgenfoto's bekijken zou je daarmee veel vervelende situaties kunnen voorkomen", verklaart ze.

"Natuurlijk kun je ook aan iemand vragen hoe zeker hij of zij is van zijn keuze. Maar soms kunnen mensen dat lastig zelf beoordelen, of er heerst een cultuur waarin je niet te veel mag twijfelen. Door naar de pupillen te kijken zou je onzekerheid over een besluit mogelijk daadwerkelijk kunnen meten."

Een bril die onzekerheid bij beslissingen detecteert is voorlopig echter ver weg. De groottte van de pupillen wordt in het dagelijks leven ook sterk beïnvloed door zonlicht.

"De bril zou dus ook rekening moeten houden met de invloed van zonlicht, dat is nog toekomstmuziek", aldus Urai. "Verder moeten we meer onderzoek doen naar het precieze verband tussen onzekerheid en pupilgrootte om goede technieken te kunnen ontwikkelen."