'Mens creëert nieuwe uitstervingsgolf op aarde'

Het tempo waarin diersoorten uitsterven lag in de afgelopen eeuw ongeveer honderd keer hoger dan in de tijd waarin de natuur op aarde nog niet of nauwelijks werd verstoord door de mens.

Deze uitstervingscijfers wijzen op het begin van een zesde uitstervingsgolf waarin meer soorten zullen verdwijnen dan in de vijf uitstervingsgolven die tot nu toe plaatsvonden op aarde.

Dat melden onderzoekers van de Universiteit van Stanford in het wetenschappelijk tijdschrift Environmental Sciences.   

Deprimerend

De wetenschappers berekenden bij hun onderzoek eerst het natuurlijke uitstervingstempo van gewervelde dieren in de afgelopen millennia op basis van opgravingen en eerdere studies naar uitgestorven dieren. Ze kwamen tot een gemiddelde van 2 uitstervingen per 100.000 soorten per eeuw.   

In de twintigste eeuw lag het 'uitstervingstempo 114 keer zo hoog. Sinds 1900 stierven maar liefst tot 477 gewervelde diersoorten uit. Van 198 soorten is het zeker dat ze zijn uitgestorven.

"Dit is behoorlijk deprimerend, aangezien we de meest conservatieve schattingen hebben gebruikt", verklaart onderzoeker Gerardo Ceballos van de National Autonomous University of Mexico in de Britse krant The Guardian.

"Zelfs die conservatieve cijfers wijzen erop dat we te maken hebben met een gigantisch verlies van diersoorten."     

Hoofdonderzoeker Paul Ehrlich is nog wat meer uitgesproken. "Deze studie laat zonder enige twijfel zien dat we afstevenen op een zesde grote massa-extinctie", verklaart hij op de nieuwssite van de Universiteit van Stanford.  

Dinosauriërs

Tot nu toe zijn er vijf massa-uitstervingen bekend die eerder op aarde hebben plaatsgevonden. De grootste dateert van 251 miljoen jaar geleden. Bijna 95 procent van alle in zee levende diersoorten stierf toen uit. De laatste uitstervingsgolf vond 65 miljoen jaar geleden plaats. Destijds stierven onder meer alle dinosauriërs uit.

Volgens de studie zou het huidige uitstervingstempo kunnen leiden tot de uitsterving van meer soorten dan bij voorgaande uitstervingsgolven. Zo verwachten zij dat bijvoorbeeld tot 41 procent van de amfibieën en tot 26 procent van de zoogdieren zal uitsterven

Bedreigde en uitgestorven diersoorten

Van de noordelijke witte neushoorn, inheems in Kenia, zouden in het wild nog maar vijf levende exemplaren zijn. © ANP

Van de walvishaai zijn wereldwijd naar schatting nog duizend levende exemplaren. © AFP

Van de reuze-mekongmeerval leven nog enkele honderden exemplaren. © AFP

Ook de saiga-antilope in Centraal-Azië wordt ernstig in zijn voortbestaan bedreigd. © Wikipedia

De kaspische tijger is eind jaren zeventig van de vorige eeuw voor het laatst in het wild aangetroffen. Het dier is daarom naar alle waarschijnlijkheid uitgestorven. © ANP

De dodo verdween door toedoen van de mens rond het einde van de zeventiende eeuw van Mauritius. © ANP

De enorme Haast arend en de reuzenloopvogel moa, twee diersoorten die tot aan de vijftiende eeuw in Nieuw-Zeeland voorkwamen. © ANP

Model van het 7.700 jaar geleden om onbekende redenen uitgestorven reuzenhert, dat rondliep in Ierland. © Wikipedia

De laatsten der mammoeten verdwenen ongeveer 10.500 jaar geleden uit Noord-Amerika. © ANP

Uitgestorven op de Krijt-Tertiair-grens 66 miljoen jaar geleden: de dinosauriërs. © AFP

De maashagedis oftewel mosasaurus leefde ongeveer tot 66 miljoen jaar geleden in de omgeving van Maastricht, op welke plek zich destijds ondiepe subtropische zee bevond. © Mark A. Wilson

Close-up van een ammoniet, een uitgestorven inktvissoort die leefde van 400 tot 66 miljoen jaar geleden en uitstierf tegelijk met de dinosaurussen. © AFP

De orthoceras, een prehistorische inktvis die van het Ordovicium tot het Devoon rondzwom in de wereldzeeën. © Wikipedia

Trilobieten, uitgestorven geleedpotigen die 521 tot 250 miljoen jaar geleden in zee leefden. © AFP

Mens

Niet alle wetenschappers zijn ervan overtuigd dat de aarde een nieuwe massa-uitsterving doormaakt. De snelheid waarmee dieren uitsterven moet nog enkele eeuwen aanhouden, voordat er evenveel soorten zijn verdwenen als tijdens eerdere massa-extincties.  

Volgens Ceballos is het echter zeer gevaarlijk om daarop te wachten. "Als dit zo doorgaat, zal het leven op aarde er miljoenen jaren over doen om zich van deze klap te herstellen. En waarschijnlijk zal de mens dan zelf ook vrij snel van het toneel verdwijnen."

Video: 'Mens creëert nieuwe uitstervingsgolf op aarde'