Een wetenschapsjournalist van de Universiteit van Harvard stuurde een verzonnen wetenschappelijk artikel naar honderden wetenschapstijdschriften. Bij 157 daarvan werd het geaccepteerd.

Dat onthult de journalist, John Bohannon, in de nieuwste editie van Science.

Bohannon zoog een wetenschappelijk artikel uit zijn duim, waarin hij een test beschreef om de groei van kankercellen onder invloed van verschillende chemicaliën in reageerbuisjes te meten. Bewust zette hij een paar duidelijke fouten in het stuk. Verder gebruikte hij de namen van niet bestaande auteurs en niet bestaande Afrikaanse universiteiten.

Hij stuurde het stuk naar zogeheten 'open access'-tijdschriften, zoals het Journal of Natural Pharmaceuticals en het Journal of Experimental & Clinical Assisted Reproduction. Open access tijdschriften zijn voor lezers gratis toegankelijk. 

Elsevier

Van de 304 tijdschriften die het ontvingen, wezen er 98 het artikel af. Bij ruim 150 tijdschriften vond überhaupt geen peer review plaats. Van de tijdschriften die dat wel deden, accepteerde alsnog 70 procent de publicatie. Daar zaten heel obscure bladen tussen, maar ook tijdschriften van de gerenommeerde uitgevers Elsevier, Wolters Kluwer en Sage. 

Onder druk van wetenschappers en publiek worden steeds meer wetenschappelijke resultaten in gratis toegankelijke tijdschriften gepubliceerd. Het gevolg daarvan is dat er de afgelopen jaren veel van dit soort tijdschriften zijn opgericht. Alleen al dit jaar kwamen er duizend bij. 

Lonend

Open Access-tijdschriften verdienen hun geld door wetenschappers te laten betalen om hun artikel te laten publiceren. Dat maakt het lonend om zoveel mogelijk artikelen te plaatsen.

Normaal gesproken werken wetenschapstijdschriften met een peer review systeem. De tijdschriftredactie beoordeelt de artikelen en stuurt ze naar experts, die er hun commentaar op geven. Het vermoeden was dat veel van de open access tijdschriften niet of nauwelijks met peer review werken.   

Bohannon roept op tot betere kwaliteitscontrole van open access-tijdschriften. De eigenaar van het Journal of Natural Pharmaceuticals heeft in reactie op de onthulling inmiddels aan Bohannon laten weten het tijdschrift aan het eind van dit jaar op te heffen.