Een poeptransplantatie kan een infectie met schadelijke darmbacteriën verhelpen, maar tegen overgewicht lijkt zo'n transplantatie niet te werken.

Dat concludeert Anne Vrieze in haar proefschrift waarop ze deze week promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam.

Darmbacteriën spelen een belangrijke rol bij de vertering van voedsel, maar hebben ook invloed op de stofwisseling in het algemeen. Wanneer de darmflora uit balans is, kunnen er allerlei lichamelijke problemen ontstaan zoals diarree en chronische vermoeidheid.

Ook is bekend dat de darmflora van dikke en dunne mensen verschilt. Transplantatie van darmbacteriën uit een gezonde persoon zou in beide gevallen uitkomst kunnen bieden, vermoedden de onderzoekers.

Transplantatie

Vrieze onderzocht het nut van dergelijke transplantaties allereerst bij mensen die last hadden van de hardnekkige bacterie Clostridium dificile. Die bacteriesoort kan de darmen overwoekeren wanneer de gewone darmflora is uitgedund door antibiotica.

Normaal gesproken wordt deze bacterie, die chronische diarree kan veroorzaken, bestreden met nóg een antibioticakuur, maar die methode is niet altijd effectief.

Een poeptransplantatie bleek veel beter te werken. Ruim tachtig procent van de patiënten die via een slang door de mond poep in de darm kreeg gepompt, was van de vervelende bacterie verlost. Bij de groep die antibiotica kreeg was dat maar eenderde.

Eigen darmflora

Een zelfde soort transplantatie bij mensen met overgewicht was minder succesvol: de ontvangers vielen niet of nauwelijks af. Wel werd hun insulinegevoeligheid iets hoger, waardoor ze mogelijk minder last hadden van diabetes type II.

Drie maanden na de transplantatie hadden ze hun eigen darmflora weer terug. "Het lijkt erop dat de bacteriën niet de oorzaak zijn van overgewicht, maar dat zowel het overgewicht als de darmflora worden bepaald door een combinatie van genen en dieet," zegt Max Nieuwdorp, een van de begeleiders van het onderzoek van Vrieze.

Maagverkleining

Helemaal uitgemaakt is de zaak nog niet. Uit een Amerikaanse studie met muizen die deze week verscheen in Science Translational Medicine bleek dat een maagverkleining de darmflora verandert. Zo'n verkleining doet mensen meestal flink wat kilo's afvallen.

De onderzoekers suggereren dat in dit geval wel de veranderde bacteriesamenstelling de gewichtsafname veroorzaakt. De Amsterdamse onderzoekers bestuderen ondertussen of een herhaalde toediening van poep over een langere periode effectief is bij de bestrijding van overgewicht.