Biologen van de Universiteit van Oxford presenteren die bevinding deze week in Current Biology. 

Tientallen jaren geleden werd al ontdekt dat mieren kunnen communiceren via chemische signalen. Omdat die communicatie zo geavanceerd en effectief bleek, gingen wetenschappers ervan uit dat dit de belangrijkste manier van communiceren is voor mieren.

Een paar jaar geleden kwamen ze erachter dat volwassen mieren ook geluid kunnen maken. Zij beschikken over ribbels op hun achterlichaam, waar ze met hun achterpoten langs strijken, net als sprinkhanen doen. Bij de mieren geeft het een soort krassend geluid. Uit eerdere studies was al gebleken dat mierenlarven zulke geluiden niet kunnen maken. Zij hebben de ribbels nog niet.

Mieren ontwikkelen deze ribbels tijdens de fase tussen het larvestadium en de volwassenheid. De Britse biologen vroegen zich af of die ribbels in de 'mierenpuberteit' al functioneel zijn en namen de proef op de som.

Allereerst luisterden ze met gevoelige apparatuur larven, jonge en oude pubers af. Inderdaad bleken alleen de oudere pubers geluid te maken. Weliswaar waren die geluiden eenvoudiger dan die van volwassen mieren, maar het was in elk geval iets.

Om de functie van de geluiden te achterhalen speelden de onderzoekers die af in het bijzijn van werkstermieren. Die bleken erdoor geattendeerd te worden en een waakzame houding aan te nemen.

Ze gingen nog een stap verder, door een deel van de pubermieren hun ribbels af te schrapen en een deel niet. Deze mieren stopten ze in een nestje samen met larven, jonge pubers en werksters. Vervolgens schenen ze er met een felle lamp op om de mieren te verstoren.

Normaal brengen de werksters bij gevaar als eerste de oude pubers in veiligheid en als laatste de larven. Echter, de geluidloze pubers werden in deze situatie volledig aan hun lot overgelaten terwijl de anderen wel werden gered. Het leek erop of zij waren afgekeurd.

Hoofdonderzoeker Karsten Schönrogge: “Hiermee tonen we aan dat het maken van geluid bij mieren niet alleen een rol speelt bij communicatie, maar ook dat hun sociale status afhangt van hun vermogen tot geluidsproductie."