Darmbacteriën trainen immuunsysteem

Daarmee verlagen ze de kans op auto-immuunziekten. Dat schrijven Amerikaanse, Duitse en Canadese onderzoekers in Science Express, de online versie van Science.

Ze leveren het bewijs op basis van experimenten met laboratoriummuizen die een verhoogde kans hebben op diabetes type I. Dit type diabetes wordt niet veroorzaakt door overgewicht, maar doordat het lichaam haar eigen insulineproducerende cellen vernietigt.

De onderzoekers stelden jonge mannetjesmuizen bloot aan onschadelijke bacteriën. Dat verhoogde hun testosteronspiegel en verlaagde de kans op diabetes type I.

Om aan te tonen dat de verlaagde kans op diabetes daadwerkelijk door de verhoogde testosteronspiegel werd veroorzaakt, brachten de onderzoekers darmbacteriën van volwassen mannetjes over naar jonge vrouwtjes. Ook bij hen steeg daardoor de testosteronspiegel en nam het aantal diabetici af.

Verschillende auto-immuunziekten komen vaker voor bij vrouwen. Dat deed het vermoeden rijzen dat geslachtshormonen een rol spelen in het ontstaan ervan. Het lijkt er nu dus op of testosteron fungeert als signaalmolecuul bij het afstellen van het immuunsysteem.

Deze conclusie sluit aan bij de hygiënehypothese, die stelt dat auto-immuunziekten en allergieën ontstaan doordat we kinderen in een te schone omgeving grootbrengen.

Volgens deze hypothese wordt ons immuunsysteem op jonge leeftijd getraind door kennis te maken met allerlei bacteriën. Gebeurt dat niet of onvoldoende, dan zien de afweercellen minder onderscheid tussen goed en kwaad en zijn ze geneigd onschadelijke indringers aan te vallen.

Omdat die indringers lijken op cellen uit ons eigen lichaam, kunnen ook die doelwit worden van misplaatste verdedigingsacties, wat het geval is bij auto-immuunziekten.

De onderzoekers concluderen op basis van hun experimenten dat de darmbacteriegemeenschap het risico op diabetes type I verhoogt in individuen die daar genetisch al een kans op maken - mogelijk ook bij mensen.