BAARN - Bijna iedereen liegt wel eens, vaak om iets kleins. Nieuw onderzoek laat zien dat je onder tijdsdruk eerder liegt. Ook als je 'goede' redenen hebt voor de leugen, ga je creatiever om met de waarheid.

De resultaten van het onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam en de Ben-Gurion University verschijnen in het tijdschrift Psychological Science.

Eerder onderzoek liet zien dat mensen altijd gaan voor hun eigen belang en dat liegen beduidend makkelijker gaat als ze het kunnen goed praten voor zich zelf.

Voor het onderzoek bestudeerden de onderzoekers ongeveer 70 volwassenen in verschillende experimenten met dobbelstenen. De deelnemers werd gevraagd naar de waarde van hun worp: een hogere score met de dobbelsteen leverde meer geld op.

Dobbelsteen

Een deel van de experimenten vond plaats onder tijdsdruk. Bij een ander experiment mochten de deelnemers drie keer met de dobbelsteen gooien: vervolgens werden zij gevraagd naar de waarde van de eerste worp.

Onder tijdsdruk logen de deelnemers beduidend vaker, dan wanneer zij meer tijd hadden om hun antwoord te geven.

Ook bij het experiment met de drie worpen werd vaker gelogen: de deelnemers konden hun leugen goed praten: ze hadden dan misschien de eerste worp niet hoog gegooid, maar de tweede of derde wel.

Tijd

"Mensen kiezen altijd voor zich zelf", vertelt onderzoeker Shaul Shalvi van de Universiteit van Amsterdam. "Pas als ze meer tijd hebben gaan ze nadenken over wat sociaal geaccepteerd gedrag is."

Volgens de onderzoeker helpen deze resultaten om eerlijk gedrag te bevorderen. Je moet mensen niet in een hoek duwen, maar ze juist tijd geven, aldus Shalvi. "Mensen weten dat het slecht is om te liegen, maar hebben tijd nodig om het juiste te doen."