LIVERPOOL/UTRECHT - In de komende 10 miljoen jaar kan het vulkanisme op de aarde flink toenemen, wat gevolgen kan hebben voor het leven op aarde.

Dat concludeert een internationaal team van wetenschappers, onder wie geowetenschapper Douwe van der Meer van de Universiteit Utrecht.

De wetenschappers keken naar het magneetveld van de aarde en de invloed van de mantel van de aarde op de kern, die het magnetisme op de aarde bepaalt.

''Als aardplaten botsen, zinken ze in de viskeuze mantel. Heel veel later koelt het daardoor in een gebied rond de kern van de aarde af. Dat beïnvloedt het magnetisme. Belangrijker is echter dat, waar er iets zinkt, er ook iets moet stijgen."

"Er komen dus zogenoemde mantelpluimen omhoog. Dat kan zorgen voor die uitbraak van vulkanisme’’, legt Van der Meer uit.

Magneetveld

In het verleden gebeurde dat al vaker. Zo werd ongeveer 250 miljoen jaar terug heel Siberië bedekt onder lava en ook gebieden als IJsland en Yellowstone in de Verenigde Staten waren ooit uitgestrekte lavameren.

Volgens de onderzoekers werd een periode met veel vulkanisme vooraf gegaan door een periode waarin het magneetveld van de aarde vaak veranderde.

''De afgelopen 50 miljoen jaar veranderden de noord- en zuidpool vaak. Op basis van het verleden denken we dat nu er dus mantelpluimen omhoog aan het komen zijn.’’

Eerste tekenen

Vooraf is niet te zeggen wanneer er op grote schaal vulkanisme optreedt. Dat moet overigens niet gezien worden als een uitbarsting van één vulkaan, maar van een familie vulkanen waar lava uit blijft stromen.

''Het kan zijn dat we nu al eerste tekenen zien, maar niet herkennen als voorloper van een grootschaliger geheel. In IJsland en de Eifel in Duitsland is bijvoorbeeld soortgelijke vulkanische activiteit gaande’’, zegt Van der Meer.

De gevolgen van een periode met uitgebreid vulkanisme kunnen groot zijn. ''De atmosfeer en oceanen worden bijvoorbeeld vervuild door uitstoot van as en CO2. Soms sterft 10 procent van het leven op aarde, soms zelfs 90. Uiteindelijk krabbelt het leven echter ook weer op’’, aldus Van der Meer.