Uitgebreid onderzoek dat werd gepubliceerd in Nature naar het verband tussen de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer en het einde van de laatste ijstijd 10.000 jaar geleden laat zien dat een stijgend CO2-gehalte de oorzaak was van het smeltende ijs.

Dit in tegenstelling tot eerder onderzoek dat liet zien dat de oorzaak elders moest liggen.

Wetenschappers hebben jaren gespeculeerd over de oorzaak van het einde van de laatste ijstijd. Sommigen dachten dat het kwam door een verandering van de stand van de aarde ten opzichte van de zon, terwijl anderen het toeschreven aan een stijging van de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer.

Dit laatste vermoeden werd echter ontkracht toen eerder onderzoek aantoonde dat de stijging van de temperatuur aan het einde van de ijstijd eerder begon dan de stijging van het CO2-gehalte in de atmosfeer.

Nu blijkt echter dat deze uitkomst werd gebaseerd op gebrekkige data. Zowel de meting van de hoeveelheid CO2 en de temperatuur werden namelijk beiden gedaan met behulp van ijsboring op Antarctica.

Voor het CO2-gehalte geeft dit een goede meting omdat de CO2-concentratie in de atmosfeer nagenoeg gelijkmatig verdeeld is over de hele aarde. Dit geldt echter niet voor temperatuur.

Het team van Harvard besloot daarom het onderzoek uit te breiden met tachtig temperatuursbepalingen van over de hele wereld. Hieruit bleek dat aan het einde van de ijstijd overal ter wereld de temperatuursstijging werd voorafgegaan door een stijgende CO2-concentratie, behalve op Antarctica.

Waarom Antarctica een uitzondering was, komt volgens de onderzoekers door de Warme Golfstroom die destijds vertraagde of stilviel door een verandering van de stand van de Aarde.

Deze oceaanstroming vervoert normaliter warmte van het zuidelijk naar het noordelijk halfrond, waardoor de gemiddelde temperatuur op het noordelijk halfrond een paar graden hoger ligt dan die op het zuidelijk halfrond.

Een verstoring in deze afvoer van warmte van zuid naar noord kan de oorzaak zijn geweest voor een stijgende temperatuur op Antarctica, voorafgaand aan de CO2-stijging.

Volgens de wetenschappers is de verandering van de stand van de Aarde de kickstart geweest voor het einde van de ijstijd, maar was de stijgende hoeveelheid CO2 de oorzaak dat de ijssmelt heeft doorgezet. Waar de grote hoeveelheid CO2 in die tijd vandaan kwam is nog onduidelijk, maar ook hierover bestaan theorieën.