AMSTERDAM - Voor het eerst zijn sterrenkundigen erin geslaagd om precies te timen wanneer een zwart gat 'kogels' van heet gas de ruimte in schiet.

Eerder was altijd aangenomen dat het uitstoten van dit soort gaskogels gemarkeerd werd door een plotselinge toename in de hoeveelheid uitgezonden radiostraling.

Uit nauwkeurige waarnemingen met de Amerikaanse VLBA-radiotelescoop en de röntgenkunstmaan Rossi blijkt echter dat het vuurwerk ongeveer twee dagen eerder begint. De waarnemingen werden begin juni 2009 verricht aan een zwart gat in een dubbelstersysteem op 28.000 lichtjaar afstand van de aarde.

Het zwarte gat zuigt materie op van zijn begeleider, en af en toe worden daarbij compacte wolken van heet gas met ongeveer een kwart van de lichtsnelheid de ruimte in geblazen, langs de draaiingsas van het zwarte gat.

Universiteit van Amsterdam

Door de metingen van Rossi en de VLBA met elkaar te vergelijken, konden de astronomen (onder wie sterrenkundigen van de Universiteit van Amsterdam, de Radboud Universiteit Nijmegen en ASTRON) precies achterhalen op welk moment de gaskogels werden afgevuurd.

De nieuwe resultaten, die gepresenteerd zijn op de 219e bijeenkomst van de American Astronomical Society in Austin, zullen hopelijk leiden tot een beter inzicht in het gedrag van zwarte gaten.