Chimpansees zijn goed in staat om te onthouden op welke plek voedsel is verborgen, maar ze herinneren zich meestal niet hoe lang dat voedsel al op die plaats ligt. Die bevinding suggereert dat de dieren geen episodisch geheugen hebben.

Kortom: ze kunnen hun herinneringen waarschijnlijk niet koppelen aan tijd. Dat meldt onderzoekster Marusha Dekleva van de Universiteit van Utrecht in het wetenschappelijk tijdschrift PLoS One.

De wetenschappers vermoeden dat de voorouders van de moderne mensen hun gedetailleerde besef van tijd pas ontwikkelden na de afsplitsing van chimpansees.

“Het episodisch geheugen is sterk verbonden aan het vermogen om vooruit te plannen”, aldus Dekleva in het Britse tijdschrift New Scientist. “Het kan goed zijn dat dit vermogen de moderne mens grote voordelen gaf in de loop van de evolutie.”

De wetenschappers testten de herinneringen van chimpansees door apen in gevangenschap te confronteren met vier containers. Twee daarvan waren leeg.

De derde container bevatte een favoriete maaltijd van de dieren: yoghurt of appelsaus. In de vierde container zat rode peper, een snack waar de apen niet erg van houden.

Om het besef van tijd van de chimpansees in kaart te brengen, veranderden de wetenschappers de inhoud van de containers na een kwartier, na een uur en nog eens na vijf uur. Ze vervingen of verwijderden steeds dezelfde maaltijden. 

Volgens de onderzoekers hadden de apen gezien hun intelligentie in staat moeten zijn om hun keuze hierop aan te passen, zodat ze na een tijdje steeds de container met hun lievelingsvoedsel zouden kiezen, afhankelijk van de hoeveelheid verstreken tijd.

Dit gebeurde echter niet. De dieren raakten totaal in de war en leken geen rekening te kunnen houden met de hoeveelheid tijd die voorbij was gegaan.

Niet iedereen is echter overtuigd door de onderzoeksresultaten. Volgens sommige wetenschappers moet het episodisch geheugen van chimpansees op een andere manier worden getest, omdat de dieren in de vrije natuur nooit een voorraad voedsel verbergen en later terugzoeken.

Mogelijk zijn de dieren bijvoorbeeld wel in staat om zich te herinneren in welke periode van het jaar er fruit groeit aan bepaalde planten.