AMSTERDAM – De voorouders van de mens liepen ruim miljoen jaar geleden al voornamelijk rechtop. Dat blijkt uit nieuw onderzoek op een fossiel dat is gevonden in Ethiopië.

Het gaat om een 3,2 miljoen jaar oude middenvoetsbeentje dat toebehoorde aan een mensachtige van de soort Australopithecus afarensis en is gevonden in de Ethiopische plaats Hadar.

De vorm van het bot wijst er op dat de voorouders van de mens voetholtes hadden, zo melden Amerikaanse onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Science.

Voetholtes zijn onmisbaar bij de manier van lopen die moderne mensen hanteren. De buiging in de botten dient om de schok op te vangen bij het neerkomen van de voet.

Rechtop

De vondst van het fossiel suggereert daarom dat Australopithecus afarensis zich ook al voornamelijk rechtop voortbewoog. “Het bot dat is opgegraven in Hadar heeft alle kenmerken van de vorm en de functie van een moderne menselijke voet”, verklaart hoofdonderzoeker William Kimbel van het Institute for Human Origins in Arizona op BBC News.

“Het gaat om het vierde middenvoetsbeentje dat aan de buitenkant van het middelste gedeelte van je voet zit”, aldus Kimbel. Dit bot ondersteunt de goed ontwikkelde voetholtes die we zien bij moderne mensen.”

Lucy

Wetenschappers vermoeden al langer dat Australopithecus afarensis af en toe rechtop liep. Die theorie wordt ondersteund door verschillende kenmerken van het beroemde fossiel van ‘Lucy’, een volwassen vrouw van de soort die ook ongeveer 3,2 miljoen jaar geleden leefde.

Haar overblijfselen zijn eveneens in Ethopië gevonden. Het fossiel van Lucy bevat echter geen voetbotten. Wetenschappers konden daardoor niet bepalen of ze vaak rechtop liep, of slechts af en toe.

Heupen

De ontdekking dat Lucy waarschijnlijk een voetholte had, zegt volgens hoofdonderzoeker Kimbel veel over de manier waarop ze zich voortbewoog.

“We kunnen nu zeggen dat de voeten er net als andere anatomische kenmerken op wijzen dat deze voorouder van de mens zich al op een fundamenteel menselijke manier voortbewoog”, aldus de wetenschapper.

“Haar heupen hielden haar lichaam bij elke stap in evenwicht. Bij een tweevoetige betekent dat uiteraard dat ze op één been stond bij elke stap die ze nam.”

Waggelen

Toch is het volgens andere wetenschappers nog maar de vraag of de loopstijl van Lucy echt zo soepel was.

“We weten nu dat Lucy op twee voeten liep, maar er bestaat nog onenigheid over de vraag hoe veel haar manier van lopen op die van ons leek”, verklaart historicus Chris Stringer op BBC News.

“Was het een ontwikkelde manier van lopen, of een meer waggelende manier? Dat moet nog blijken", aldus Stringer