STOCKHOLM - De Nobelprijs voor Geneeskunde is maandag gegaan naar de Duitser Harald zur Hausen en de twee Franse wetenschappers Françoise Barré-Sinoussi en Luc Montagnier.

Zur Hauser kreeg de prijs voor zijn ontdekking van een virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt.

Barré-Sinoussi en Montagnier werden beloond voor hun ontdekking van het virus dat immuunstoornissen veroorzaakt bij mensen. Aan de prijs is een geldbedrag van ruim 1 miljoen euro verbonden.

HPV

Zur Hausen ontdekte het humaan papillomavirus (HPV), waartegen een vaccin inmiddels bescherming biedt. Met ingang van volgend jaar is dat vaccin in Nederland opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP).

Baarmoederhalskanker is bij vrouwen een van de meest voorkomende vormen van deze ziekte. Zur Hausen, werkzaam bij de Universiteit van Düsseldorf, ontvangt de helft van prijs, die in totaal een 1 miljoen euro bedraagt.

Aids

Barré-Sinoussi en Montagnier ontvangen de andere helft voor het baanbrekende onderzoek naar hiv/aids, dat zij in de jaren tachtig hebben verricht. Montagnier is directeur van the World Foundation voor Aids Onderzoek en Preventie.

Barré-Sinoussi is verbonden aan het Pasteurinstituut in Parijs. Het tweetal ontdekte het virus, dat later hiv (human immunodeficiency virus ofwel menselijk immuundeficiëntievirus) is gaan heten, in een vroeg stadium.

De ontdekking was een voorwaarde om de biologie van de ziekte en de behandeling daarvan te begrijpen, stelt het Karolinska Instituut.

Amerikanen

Vorig jaar ging de Nobelprijs voor Geneeskunde naar twee Amerikanen, Mario Capecchi en Oliver Smithies, en een Brit, Sir Martin Evans. Het trio kreeg de prijs voor zijn embryonaal stamcelonderzoek.

Speculaties zijn er vooral over de mogelijke winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur en Vrede. Net als andere jaren worden Philip Roth (Verenigde Staten), Claudio Magris (Italië), Amos Oz (Israël) en Haruki Murakami (Japan) genoemd als kandidaten voor het winnen van de Nobelprijs voor Literatuur.

Vrede

De Chinese dissident Hu Jia geldt als een kanshebber voor het winnen van de Nobelprijs voor de Vrede. Hu, die in de gevangenis zit, zet zich in voor meer democratie, het milieu en aidspatiënten.

Andere veel genoemde namen zijn de Cubaanse dissident Oswaldo Paya, de Vietnamese boeddhistische monnik Thich Quang Do en Bono, de zanger van de rockband U2.