De wetenschappers Kenneth Hoffman en Brad Singer van de universiteit van Wisconsin-Madison bestuderen oeroude gesteentes, waaruit historische gegevens zijn af te lezen over het magnetisch veld van de aarde.

Ze denken nu een manier te hebben gevonden om nauwkeurig te voorspellen hoe en wanneer de magnetische polen van de aarde zullen omdraaien, zo melden ze in een nieuwe studie die is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science.

Hete massa

Het magnetisme van de aardpolen wordt veroorzaakt door een gloeiend hete massa gesmolten metaal in de aardkern. Uit eerder onderzoek blijkt het magnetische veld eens in de zo veel tijd een halve slag te draaien, zodat de Noordpool de Zuidpool wordt en andersom. Waarom dat precies gebeurt is onduidelijk, maar ongeveer 780.000 jaar geleden vond er voor de laatste keer een omslag plaats.

Wetenschappers kunnen dat zien aan microscopisch kleine metaaldeeltjes in eeuwenoud magma uit het binnenste van de aarde. Normaal gesproken liggen die deeltjes precies langs de magnetische veldlijnen in de richting van de Noord- of Zuidpool. Tijdens een draaiing van de polen, wijzen ze alle kanten op.

Verzwakt

Dat komt volgens Hofmann en Singer, omdat het magnetisme van de polen vlak voor een draaiing ernstig verzwakt. Ze hebben ontdekt dat kleinere magnetische velden die zijn verspreid over het aardoppervlak op dat moment het grote magnetische veld uit de aardkern overstemmen. De ligging van de metaaldeeltjes in de magma wordt daardoor beïnvloed.

De laatste decennia neemt het magnetische veld van de aarde ook weer in kracht af, zo blijkt uit satellietfoto's. Sommige wetenschappers vermoeden daarom dat een nieuwe omslag van de polen aanstaande is.

Fase

Hofmann en Singer willen nu de kleinere magnetische velden aan het oppervlak van de aarde gebruiken om te bepalen hoe lang dat nog duurt. Ze zijn van plan de invloed van de 'lokale' magnetische velden vergelijken met eerdere periodes waarin de Noord en Zuidpool van plek verwisselden. Op die manier denken ze te kunnen achterhalen in welke fase het proces nu ongeveer is.

"Volgens een eerste ruwe schatting zitten we ongeveer 1500 jaar van een omslag af", verklaart Singer tegen de website ScienceDaily. "Het doel van ons vervolgonderzoek is om preciezer te voorspellen wat er dan zou kunnen gebeuren en wat de eerste tekenen van de draaiing zullen zijn."

Mensheid

De wetenschappers verwachten overigens geen schadelijke gevolgen voor de mensheid. "Een bijverschijnsel van een omslag is dat we misschien iets meer last krijgen van kosmische straling tijdens het proces', aldus Singer. "Maar verder is er niets aan de hand. De planeet heeft dit al honderden keren meegemaakt."