De Kaspische Zee is met 371.000 vierkante kilometer het grootste binnenmeer ter wereld en wordt volledig omsloten door land. Azerbeidzjan, Rusland, Iran, Turkmenistan en Kazachstan grenzen eraan. Het meer bevat zout water en het waterpeil daalt sinds de jaren negentig jaarlijks een paar centimeter.

Die daling zal de komende decennia alleen maar sneller doorzetten, berekende de Nederlandse aardwetenschapper Frank Wesselingh van Universiteit Utrecht en Naturalis samen met onderzoekers van de universiteiten van de Duitse steden Giessen en Bremen.

Het waterpeil daalt steeds sneller door toegenomen verdamping en het steeds meer uitblijven van zee-ijs in de winters. Dat heeft gevolgen voor het "het unieke ecosysteem ter plekke, met trekvogels, steuren en de alleen daar voorkomende Kaspische zeehond, die zijn pups op het ijs krijgt", concludeert het onderzoek.

"Hier gaat het om 9 meter - in het meest optimistische scenario", zegt Wesselingh. In het negatiefste scenario daalt het waterpeil aan het eind van de eeuw met 18 meter, waarmee de Kaspische Zee een derde van haar oppervlak verliest.

De daling van het zeespiegel kan ook tot spanningen in de regio leiden. Azerbeidzjan, Rusland, Iran, Turkmenistan en Kazachstan moeten met een lagere zeespiegel nieuwe afspraken maken over visrechten en landsgrenzen.

De wetenschappers pleiten voor een internationale taskforce die de opkomende problemen bijtijds aanpakt, onder leiding van het klimaatprogramma van de Verenigde Naties.