Mag je zomaar ontslagen worden?

"In Nederland mag je niet zomaar op straat gezet worden. Er bestaat hier een preventieve ontslagtoets. Dit betekent dat het UWV van tevoren beslist of je wel om de juiste redenen ontslagen wordt."

"Het UWV doet dat aan de hand van drie onderwerpen. Allereerst kijkt het of het ontslag wel terecht is. Moet een bedrijf echt bezuinigen op personeel of zijn er andere redenen waarom je ontslagen wordt?"

"Daarna kijkt het of je wel aan de beurt bent om ontslagen te worden. Misschien is er wel iemand uit een andere leeftijdscategorie die eigenlijk aan de beurt is, of iemand met meer of minder werkervaring. Een werkgever mag niet zomaar op persoonlijke voorkeur iemand behouden of ontslaan."

"Tot slot kijkt de UWV of de ontslagen werknemer ook op een andere functie kan werken, een zogenoemde herplaatsing. Is dit allemaal niet het geval, dan krijgt de werkgever pas toestemming om tot ontslag over te gaan."

Maar je mag toch ook onderhandelen over je ontslag?

"Klopt. De werkgever kan er ook voor kiezen deze procedure te omzeilen door zelf de onderhandelingen aan te gaan met de werknemer. De werknemer moet dan natuurlijk wel akkoord gaan met het ontslag. Hier staat vaak wel een behoorlijke ontslagvergoeding tegenover."

Maar in de Verenigde Staten mag je dus wel op staande voet ontslagen worden?

"Ja, in Amerika mag je je spullen inpakken en vertrekken. Daarna wordt er pas naar je rechten gekeken. In Nederland gebeurt dit dus al van tevoren. Dat maakt Nederland wel redelijk uniek. In Amerika moet je achteraf voor je rechten vechten, maar dan ben je de baan al kwijt. Daarom is het ook relatief makkelijker om veel mensen tegelijkertijd te ontslaan."

Stel, je werkt als Nederlander voor een Amerikaans bedrijf. Mag je dan ook zomaar ontslagen worden?

"Nee, niet direct. Als je in Nederland werkt voor een buitenlands bedrijf, dan val je in principe onder het Nederlandse arbeidsrecht. Dit geldt dus voor mensen die voor een Nederlandse aftakking van het bedrijf werken en gewoon het kantoor in de buurt hebben. Maar ook voor mensen die vanuit hun Nederlandse huis voor een Amerikaans bedrijf werken, vallen in principe onder het Nederlandse arbeidsrecht."

"Deze regeling is ter bescherming van de werknemers en de Nederlandse arbeidsmarkt. Anders kan hier heel makkelijk misbruik van gemaakt worden. Dan omzeil je de bescherming, terwijl je wel de voordelen hebt van Nederlandse werknemers en de economie."

"Dus kort samengevat: stel, je werkt in Nederland voor Google of Apple en je wordt ontslagen. Dan heb je nog steeds recht op een ontslagvergoeding en waarschijnlijk ook een werkloosheidsuitkering. En als je er met je werkgever niet uit komt, zal het UWV de ontslagaanvraag kritisch beoordelen."

En dat geldt ook als er bij een Nederlands bedrijf massaontslagen vallen?

"Ja, zeker. Ook dan gelden dezelfde regels. Als je niet akkoord gaat met het ontslag, zal de werkgever een ontslagprocedure bij het UWV moeten voeren. Het UWV controleert of het massaontslag echt nodig is en of de juiste mensen vertrekken. En mocht dat het geval zijn, dan heb je in elk geval recht op een transitievergoeding en een opzegtermijn."

"Als je ziek bent, dan heb je nog sterkere rechten. Dan moet de werkgever je op de loonlijst houden, totdat je beter bent. Pas daarna kan het proces rond ontslag of herplaatsing van start gaan. Dus ook op dit front zit je in tegenstelling tot het Amerikaanse recht een stuk veiliger."