Wanneer gaat een bedrijf over tot een reorganisatie?

"Daar zijn twee gronden voor. De eerste is: financiële problemen. Dan kan snijden in de personeelskosten een oplossing zijn. Dit is een noodgedwongen keuze en geen leuke beslissing om te nemen voor een bedrijf."

"In het andere scenario is het bedrijf nu nog niet in financiële nood, maar moet het wel efficiënter werken om toekomstbestendig en winstgevend te blijven. Automatisering is hier een voorbeeld van. Het kan dan zijn dat bepaalde functies komen te vervallen."

Mag een werkgever zomaar besluiten tot reorganisatie?

"Een werkgever beschikt over een grote beleidsvrijheid en mag zelf beslissen welke koers hij gaat varen. Hij mag dus kiezen voor een reorganisatie, maar er moeten natuurlijk wel gegronde redenen voor zijn. Bij grotere organisaties met meer dan vijftig ondernemers moet de ondernemingsraad eerst akkoord gaan voor een bedrijf over mag gaan tot reorganiseren."

"Vervallen er binnen drie maanden twintig of meer functies, dan moet een bedrijf het voornemen tot ontslag melden bij UWV en vakbonden. Soms staat er ook in de cao vermeld dat de vakbond bij het proces betrokken moet worden. Die maakt dan een sociaal plan met regels over bijvoorbeeld het herplaatsen van personeel en eventuele vergoedingen."

Welke rechten heb je als je functie komt te vervallen?

"Bij een reorganisatie heeft een werkgever een herplaatsingsverplichting. Werknemers van wie de functie komt te vervallen, moeten dus herplaatst worden. Dit moet je binnen een redelijke termijn doen die gelijk is aan de opzegtermijn zoals die in iemands contract staat. Heeft iemand een opzegtermijn van een maand, dan moet iemand ook binnen een maand herplaatst worden."

"Er moeten wel mogelijkheden zijn tot herplaatsing. Het bedrijf moet een passende vacature hebben. Word je herplaatst, dan kan het ook zijn dat je moet solliciteren. Je hebt dan meestal wel concurrentie."

En als je niet herplaatst kan worden binnen hetzelfde bedrijf?

"Als je het uiteindelijk niet wordt, dan heeft je werkgever wel aan zijn plicht voldaan. Dan kun je kijken of je in verweer gaat of samen met je werkgever tot een vaststellingsovereenkomst kunt komen. Je stopt dan met werken voor het bedrijf, maar hebt dan in principe nog steeds recht op een WW-uitkering."

Moet een werkgever nog aan bepaalde regels voldoen bij een ontslagronde?

"Een werkgever moet altijd de juiste ontslagvolgorde aanhouden. Hierbij moeten werknemers onderverdeeld worden in groepen. Mensen met een tijdelijk contract komen bijvoorbeeld als eersten in aanmerking voor ontslag."

"Binnen de groepen wordt ook nog een rangorde aangehouden, dit wordt ook wel het afspiegelingsbeginsel genoemd. Een werkgever deelt mensen eerst in naar leeftijdscategorie. Binnen elke leeftijdscategorie wordt gekeken hoeveel arbeidsplaatsen er voor deze groep komen te vervallen. Afhankelijk van de procentuele verdeling geldt dan: last in, first out."

Hoe gaat dat in de praktijk?

"Een voorbeeld: er moet een administratieve medewerker uit. Stel dat twee administratief medewerkers tussen de 45 en 55 jaar oud zijn: een van 47 jaar met vier dienstjaren en een van 48 jaar met tien dienstjaren. Een derde administratief medewerker is 34 jaar en kwam als laatste in dienst. Hij heeft net geen vier dienstjaren."

"Hier vallen twee medewerkers in dezelfde leeftijdscategorie. De medewerker van 47 jaar zou voor ontslag moeten worden voorgedragen, ook al heeft hij meer dienstjaren dan de medewerker van 34 jaar oud. Dit komt door de procentuele verdeling."

Stel, je wordt niet ontslagen maar herplaatst, maar je ziet die nieuwe functie niet zitten. Wat zijn dan je opties?

"Je mag niet zomaar overal neergezet worden, een werkgever moet je om akkoord vragen. Daarnaast moet de functie dus passend zijn. Een grafisch vormgever bijvoorbeeld teksten laten schrijven is niet passend."

"Vindt je werkgever de nieuwe functie wel een geschikte optie maar jij niet, dan trek je waarschijnlijk aan het kortste eind. Want als je werkgever de regels volgt, heb je weinig keuze. Je zult die nieuwe functie moeten accepteren. Doe je dat niet, dan heeft je baas reden om je te laten gaan."

"Je kunt altijd in verweer gaan, maar de vraag is wel: wat levert het je op en wat gaat het je kosten? Een transitievergoeding is wettelijk verplicht als je ontslagen wordt, maar er een hogere vergoeding uit slepen lukt alleen als er geld is."

En zelf ontslag nemen als je denkt dat de herplaatsing verkeerd voor je gaat uitpakken?

"Ik raad aan dit nooit te doen, tenzij je natuurlijk al een andere baan hebt gevonden. Mensen die wel ontslag nemen, doen dit vaak vanuit emotie."

"Het is ook logisch dat er emoties bij komen kijken, het is niet leuk om je baan te verliezen en al helemaal niet op zo'n manier. Maar het is geen persoonlijke beslissing van je werkgever, het blijft iets zakelijks."