"Vacatures zijn vooral richtlijnen", zegt sollicitatiecoach Tosca Gort. "De grootste fout die sollicitanten maken, is dat ze denken dat ze aan alle eisen moeten voldoen. Terwijl de vacatures vaak erg ver van de realiteit staan."

Vacatureteksten bestaan vaak uit standaard zinnen die het bedrijf waarschijnlijk ook voor andere vacatures gebruikt, legt Gort uit. "Dat zijn op zich al rode vlaggen, want het laat zien dat het bedrijf niet goed heeft nagedacht over de baan die het heeft openstaan."

Woorden of zinnen waar je volgens Gort op moet letten, zijn bijvoorbeeld: "je moet flexibel zijn", "geen 9-tot-5-mentaliteit" of "is zelfstandig". "Dergelijke termen kunnen van alles betekenen. Zo kan 'zelfstandig' betekenen dat je geen begeleiding krijgt. Dit is uiteraard niet bij ieder bedrijf zo."

Ook hr-specialist Diana van Asten komt weleens vacatureteksten tegen waarbij ze haar bedenkingen heeft. "Dat zijn onder andere teksten waarbij ik het vermoeden heb dat ze gekopieerd zijn uit een andere vacature. En waarschijnlijk al twintig jaar meegaan in het bedrijf."

Volgens Van Asten belooft zo'n soort vacature niet veel goeds. "Eigenlijk zou een vacaturetekst de bedrijfscultuur moeten bevatten. Aan de toon en inhoud moet iemand die op zoek is naar werk kunnen zien of diegene in een bedrijf past. Met een standaard, gekopieerde tekst kan dat niet."

Een werkgever zou in een vacaturetekst zo transparant mogelijk moeten zijn, vindt zij. "In een vacature moet staan naar welke competenties en persoonlijkheid het bedrijf zoekt, en moet er een invulling van de functie staan. Wat doe je op een dag? Ik vind het trouwens ook een slecht teken als de vacature geen goede indicatie van het loon vermeldt."

Vacatures die meer beloven dan ze waarmaken kun je vermijden door voor jezelf duidelijk te maken wat voor baan je precies zoekt. Gort: "Als je al iets meer werkervaring hebt, mag je best wat egoïstisch zijn en eisen stellen. Dan weet je wat je wel en niet goed kunt en mag je zeggen wat je wel en niet wil in een baan."

Als je een vage vacature tegenkomt voor een functie die je leuk lijkt, leg dan jouw lijstje met eisen ernaast en kijk wat je kunt afvinken. "Welke vacature komt het meeste overeen met wat jij wil? Dan kun je best daarop afgaan."

Zowel Gort als Van Asten geeft aan dat het altijd slim is om de werkgever te bellen voordat je solliciteert, zeker als de vacature vaag of onduidelijk is. "Schrijf vragen op die je hebt naar aanleiding van de vacature en stel ze. Als je voor een gesprek wordt uitgenodigd, vraag dan of je een middag mag meelopen op de werkvloer. Het is altijd het best als je zelf iets van de sfeer bij een bedrijf kunt proeven. Als ze dat niet toelaten, weet je ook genoeg."

Wat Gort ook wil meegeven: neem vacatures niet te serieus. "Je mag als kandidaat afwijken van het rijtje competenties dat genoemd wordt. Vaak is een deel van de gevraagde competenties uiteindelijk niet nodig voor de baan. Een sollicitatie gaat uiteindelijk om de match tussen jou en de werkgever en het werk wat je gaat doen."