
Leidt een hoger minimumloon tot meer werkloosheid?
Het minimumloon werd ingevoerd op 27 november 1968. Sindsdien is het minimumloon nog nooit extra verhoogd. In de huidige plannen was al afgesproken dat het kabinet het minimumloon extra zou verhogen.
Dat gebeurt in verschillende stappen, is te lezen op de website van de Rijksoverheid. Zo komt het minimumloon vanaf 1 januari 2023 uit op 11,94 euro per uur op basis van een werkweek van 36 uur. In 2025 wordt het minimumloon nog 7,5 procent extra verhoogd.
Ook heeft het kabinet in de Voorjaarsnota besloten om alle aan het minimumloon gekoppelde uitkeringen mee te verhogen. Denk hierbij aan de AOW, de bijstand en de Wajong.
Deze combinatie kan gevolgen hebben voor de werkgelegenheid. Als de uitkeringen meestijgen, daalt de werkgelegenheid met 0,5 procent, blijkt uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB). "Omdat de prikkel om te werken iets daalt, daalt ook het arbeidsaanbod', is te lezen in het onderzoeksrapport.
Hoe meer salaris, hoe duurder iemand wordt
Daarnaast worden werkgevers duurder als het minimumloon stijgt. "Hoe meer salaris je iemand geeft, hoe duurder die persoon wordt", vertelt Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan Tilburg University. "Dit heeft als gevolg dat mensen te veel geld kosten voor het werk wat ze doen. Uiteindelijk worden ze dan vervangen door goedkopere machines of de baan wordt in een lagelonenland uitbesteed."
Toch stelt Knoben dat er in Nederland niet snel banen zullen verdwijnen."De eerdergenoemde theorie is in Nederland achterhaald. Deze categorie laagbetaalde banen bestaat hier eigenlijk bijna niet meer. Denk bijvoorbeeld aan werken in een textielfabriek of aan de lopende band. Ze zijn ze al naar lagelonenlanden verplaatst. Daarnaast is er in Nederland al veel geautomatiseerd. Het verhogen van het minimumloon zal dus weinig effect hebben op de arbeidsmarkt", aldus de hoogleraar.
Banen komen in de gevarenzone als het salaris te hoog wordt
Maar als het minimumloon nog verder omhooggaat, dan komen we in een andere situatie. "Als de overheid het minimumloon nogmaals flink gaat verhogen, dan bestaat er een kans dat de banen die nu veilig zijn in de gevarenzone komen", zegt Knoben. "Mensen worden dan te duur voor het werk dat ze doen, waardoor er naar andere oplossingen wordt gezocht."
Als extreem voorbeeld geeft Knoben een verhoging van het minimumloon tot 5.000 euro per maand. "Dan neemt geen enkele werknemer iemand meer aan en staan alle banen op het spel."
Maar er is ook een minder extreem voorbeeld. "Denk bijvoorbeeld aan de caissière en de zelfscankassa. Als de caissière te duur wordt, dan kan er overwogen worden om op de machine over te stappen. Dan verdwijnt er dus een baan. Maar met de huidige verhoging is hier zeker geen sprake van", zegt Knoben.
Verhoging van het minimumloon stimuleert de koopkracht
De huidige verhoging van het minimumloon is juist goed voor de economie en de arbeidsmarkt, stelt de hoogleraar. "De koopkracht van deze werknemers wordt verhoogd. Ze kunnen nu net iets meer uitgeven dan ze gewend waren. Dit betekent dat de bakker en drogist meer omzet draaien. En werknemers kunnen vaker gebruikmaken van diensten zoals de tandarts. Op deze manier krijgen de ondernemers meer inkomen en kunnen ze dus ook meer banen creëren."
Uit het onderzoek van het CPB blijkt ook dat de werkloosheid slechts met 0,1 procent stijgt als de uitkeringen niet meestijgen met het minimumloon. Daarnaast zorgt een stijging van het minimumloon niet vanzelfsprekend voor meer werkgelegenheid.
Knoben: "Werkgelegenheid is niet alleen een kwestie van meer loon. Veel ondernemers zijn bijvoorbeeld bang om iemand een vast contract te geven, omdat je dan moeilijk van iemand afkomt. Ze denken er dus vaker over na voordat ze iemand een baan aanbieden."