Nutteloze studies bestaan niet, zegt marktonderzoeker Mirjam Bahlmann van Qompas, een bedrijf dat gespecialiseerd is in loopbaanontwikkeling. "We zeggen nooit: met deze studie kun je later helemaal niks. Dat is ook niet zo. In alle studies doe je vaardigheden op die je helpen in een baan. Een studie is tegenwoordig ook geen eindpunt, je kunt het meer zien als het startpunt."

Want wie werkt er nog het hele leven lang bij dezelfde werkgever? Gedurende je loopbaan maak je stappen en blijf je je ontplooien, maar je ontwikkeling begint bij het kiezen van een studie. Dan is het wel belangrijk om een weloverwogen studiekeuze te maken op basis van zoveel mogelijk informatie en ervaringen.

Wie ben je, wat vind je leuk en wat kun je? Dat zijn belangrijke eerste vragen om jezelf te stellen als je een studiekeuze gaat maken. Bahlmann: "Begin altijd bij je eigen persoonlijkheid, interesses en competenties. Vervolgens kun je naar studies kijken die daarbij passen. Je kunt ook een test doen om goede inzichten te krijgen."

Didier Fouarge, hoogleraar economie aan de Maastricht University is het daarmee eens. Een studie kiezen die niet bij je past, kan later veel gevolgen hebben.

"Een studie volgen waar je totaal geen affiniteit mee hebt, dat hou je niet vol. Op den duur ga je uitvallen met alle gevolgen van dien. Dat is heel erg zonde", zegt hij.

Mbo-studies zijn vaak praktischer en concreter: je vindt een beroep interessant en kiest de studie die daarbij past. Denk aan nagelstylist of kapper.

Maar leren voor dataspecialist? Daar kun je je vaak nog niet zoveel bij voorstellen. Zo wordt het ook ineens lastiger om een studie te kiezen.

Het is belangrijk om je te daar goed in te verdiepen en er tijd in te investeren, zegt Bahlmann. "Wij geven uitleg over allerlei beroepen. Ook abstracte beroepen worden hierdoor wat duidelijker."

De arbeidsmarkt van vandaag is enorm overspannen. Je zou dus kunnen denken: het maakt niet uit wat je studeert, je komt toch wel aan een baan. Toch is er volgens Fouarge een groot verschil in de kwaliteit van banen. "Ik vind het belangrijk om studiekiezers mee te geven dat je ook rekening kunt houden met het toekomstperspectief van de baan."

Bijvoorbeeld administratieve en logistieke functies zijn minder toekomstbestendig, omdat de kans op automatisering aanwezig is. Dit zijn doorgaans banen die minder goed betalen, weinig doorgroeimogelijkheden hebben en routinematige skills en vaardigheden vergen.

Banen in de techniek, de zorg en het onderwijs bieden daarentegen een beter toekomstperspectief. "Ga maar zo hoog mogelijk studeren, dan kom je wel goed terecht, geldt hier niet. Het is niet een kwestie van niveau, want in deze sectoren zijn de kansen goed voor mbo'ers en hogeropgeleiden. Het is vooral een kwestie van de juiste sector kiezen", legt Fouarge uit.

Om later goed terecht te komen, kun je bij de keuze van je studie dus wel degelijk rekening houden met een aantal punten. Maar je studie zegt heus niet alles. Er zullen ook nieuwe beroepen ontstaan. Bahlmann: "Een voorbeeld hiervan is cybersecurity. Dit is een relatief nieuw vak. Ook zie je veel vraag naar privacy officers. Hier is op dit moment niet zomaar een opleiding voor."

Dan is er nog de kracht van de media. "Helaas zien we dat de invloed hiervan groot is op aanstaande studenten. Negatieve berichtgeving over bijvoorbeeld het onderwijs en de zorg zorgt ervoor dat studenten zich niet oriënteren op deze beroepen. Ze gaan alleen maar af op wat ze horen", vertelt ze. "Zonde, want als aankomende studenten zich er wel op zouden oriënteren, dan zouden ze zeker een ander beeld van deze sectoren hebben."