De afgelopen vijftig jaar stonden er nooit zoveel vacatures open als nu, blijkt uit cijfers van CBS. In het derde kwartaal waren er per 100 werklozen zo'n 126 vacatures beschikbaar.

Toch zal niet iedere sollicitant na één poging worden aangenomen. Hoe kan iemand het beste omgaan met afwijzingen?

Een vacature kan er mooier of makkelijkere uitzien dan deze daadwerkelijk is. "Als de sollicitant denkt de perfecte kandidaat te zijn, dan kan een afwijzing hard aankomen. Vaak is er dan niet realistisch naar de vacature gekeken", zegt Lahtal.

Daarom adviseert de sollicitatiecoach om alle gestelde eisen kritisch langs de meetlat te leggen en de verwachtingen wat bij te stellen, want ook een ideale kandidaat kan afgewezen worden.

Wie wordt afgewezen, moet dat vooral zien als een leermoment. Door deze instelling neemt de onzekerheid niet de overhand, vertelt Lahtal. "De angst om te falen komt bij veel sollicitanten voor. Dat is logisch, want sollicitanten bepalen niet of ze worden aangenomen. Het ligt buiten hun macht."

Lahtal adviseert dus om tijdens het sollicitatiegesprek zelf de touwtjes in handen te nemen. "Zorg ervoor dat de werkgever niet het hele gesprek overneemt. Wees geen passagier tijdens de sollicitatie. Je mag ook zelf het stuur beetpakken en een richting of toon in het gesprek bepalen."

Een sollicitatie is ook geen kruisverhoor. "Het is een gesprek, waarbij iedereen evenveel rechten heeft", zegt hr-expert Van Toledo. "De sollicitant heeft hierin dus zeker geen onderdanige positie, al voelt het soms wel zo." Dit laatste is te voorkomen door het sollicitatiegesprek goed voor te bereiden.

Een goede voorbereiding is een goede manier om zelfverzekerder te worden. Lahtal: "Als je al weet wat je wil vertellen, dan loopt het gesprek veel soepeler. En je wordt niet overvallen door onverwachte vragen."

Daarnaast is het slim om uit te zoeken wie het gesprek leidt, vertelt de coach. "Is het iemand van hr, de directeur of een technisch medewerker? Dan weet je meestal welke vragen je kan verwachten." Zo is het gedrag van de sollicitant heel belangrijk voor de hr-medewerker, terwijl de technische projectleider vooral op kennis zal letten.

De baan kan - ook na een goed gesprek - naar een andere kandidaat gaan. "Maar met een goede voorbereiding heeft iemand er alles aan gedaan om dit te voorkomen", aldus Lahtal. Bij een sollicitatie komt ook het element geluk kijken. "Soms solliciteert er net een betere kandidaat. Dat is niet te voorkomen."

De klap van de afwijzing kan verzacht worden door afspraken te maken over het verdere verloop van de sollicitatieprocedure. Lahtal: "Vraag wanneer je een bericht kan verwachten, zodat je niet dagenlang in spanning zit. En vraag ook om concrete feedback. Op deze manier krijg je waardevolle informatie om je verbeterpunten aan te pakken"

En als de sollicitant alsnog wordt afgescheept met een onpersoonlijke afwijzing, dan moet hij of zij niet bang zijn om de werkgever te bellen. "De kandidaat mag best op zijn strepen staan", zegt Van Toledo. "De verantwoordelijkheid van een goede afwijzing ligt bij de werkgever en die mag best op laksheid worden aangesproken."

Hiervoor moet de sollicitant sterk in de schoenen staan. "Maar toch moet iedereen dit gewoon doen", aldus Van Toledo. "Het is heel nuttig, want je leert er veel van. En wat kan er gebeuren? Helemaal niets, want je bent toch al afgewezen."