De Amerikaanse productiviteitsexpert Laura Stack bedacht Leave The Office Early Day in 2004 om bedrijven ertoe aan te sporen eens anders naar de standaard werkdag van acht uur te kijken. Op Leave The Office Early Day is het de bedoeling dat werknemers niet wachten tot het einde van de werkdag voor ze naar huis gaan, maar vertrekken zodra ze hun taken af hebben.

De gedachte dat je de dag vol moet maken, maakt niet gemotiveerder en productiever, beaamt arbeids- en organisatiepsycholoog Hylco Nijp. Hij promoveerde op het onderwerp flexibel werken en is docent aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Volgens Nijp zouden we beter naar een systeem kunnen gaan waarin werknemers meer controle krijgen over hun werktijd. "Als je je werk zelf kan indelen, is het beter te combineren met je privéleven en wordt het makkelijker om de kinderen nog even naar school te brengen. Van een betere balans word je gelukkiger."

Nijp zegt dat meer controle ook goed kan zijn voor ons herstel. "Werken kost energie, de ene dag raak je vermoeider dan de andere en dan zou het fijn zijn als je na zulke werkdagen een uurtje eerder naar huis kan. Dan kun je in betere gezondheid de volgende dag weer aan het werk."

Meer autonomie betekent minder stress, zegt ook Mark Tigchelaar, schrijver en medeoprichter van de Focus Academy. Hij noemt de keuze hebben de belangrijkste factor in het creëren van de 'ideale werkdag'. "De een wordt blij van 's ochtends sporten en 's avonds nog wat werken, de ander vindt het juist fijn om de avond vrij te houden. Zorg er in ieder geval voor dat je vrijheid hebt om je eigen dag in te delen."

Maar dan moet je werkgever daar wel voor openstaan, en moet het te combineren zijn met de voorkeuren van je collega's. Een verschillende dagindeling kan ook voor overlap zorgen, zegt Tigchelaar. "Je kan eerder naar huis gaan, maar als je leidinggevende 's avonds nog mails stuurt, dan wordt het lastig. Dan ben je in je hoofd toch nog bezig met werk. Wij raden daarom aan: ga het gesprek aan over wanneer jullie werken en wanneer niet."

Arbeidspsycholoog Nijp vreest daarnaast dat flexibiliteit voor meer vervaging van grenzen zorgt. "Vroeger duurde de werkdag tot 17.00 uur en ging je de volgende dag weer verder. Nu zijn we dat aan het kwijtraken. Als we willen, kunnen we zelfs op vakantie doorwerken, als je maar internet hebt." Tegelijkertijd denken veel werkgevers flexibiliteit in te kunnen zetten om werknemers productiever te laten zijn. "Dat moet geen reden zijn om aan te sturen op flexibel werken. Het moet om gezondheid gaan."

Het leven mag ook wel wat minder om werk gaan draaien, vindt Nijp. "We vergeten soms weleens dat niet werken ook heel leuk is. Ik krijg juist de beste ideeën als ik bijvoorbeeld aan het fietsen ben. Dan kan ik veel vrijer nadenken."

Rust nemen moet ook overdag kunnen, zegt Nijp, zeker omdat de meeste mensen 's middags niet op hun best zijn. "Er is een onderzoek dat aantoont dat mensen juist in de middag minder goed presteren." Dan zou het helpen als je tussendoor even één of twee uur pauze kan houden om een dutje te doen of te sporten. Dat benadrukt ook Tigchelaar. "Je kunt ook niet naar een afspraak rijden op een lege tank, hetzelfde geldt voor je hoofd. Met een leeg hoofd is het moeilijk werken. Opladen is geen luxe, maar een noodzaak, net als bijtanken."

Of je met deze handige tips alsnog een achturige werkdag kan volhouden, daar heeft Tigchelaar zijn bedenkingen bij. "Breintechnisch gezien is het beter om zes uur te werken in plaats van acht uur. Het is een parabool: als je heel lang doorgaat, werk je in het laatste deel van de curve op een laag rendement." Nijp vult aan: "Soms is minder werken beter werken!"