Ze zijn een epidemie, zegt Dirk-Jan Stip van de Amersfoortse koffiezaak Coffee Corazon. Het wordt volgens hem alleen maar erger. Stip was een pionier als het om het verbieden van laptops gaat, zegt hij. Een koffiezaak is volgens hem bedoeld om het gezellig met elkaar te hebben, goede koffie te drinken, elkaar in de ogen te kijken en er je eerste date te hebben of desnoods je laatste.

"Dat maakt horeca leuk. Maar de flexwerkers met hun laptops hebben geen enkele aandacht voor de andere gasten, voor de sfeer. Ze zitten achter een scherm, volledig afgesloten van de buitenwereld en kijken verstoord op als ik een bestelling wil opnemen. Een vervuiling van de koffiebranche."

En dus staat Stip laptops niet langer toe in zijn café. "In het begin hoorde ik nog weleens: dat mag ik toch zelf weten? Nee, dat mag je niet zelf weten. Het is mijn café. Ik hoef jouw kantoor niet te faciliteren." Ruzie, dat gebeurt niet in Coffee Corazon. "Als iemand vraagt waarom hij of zij er niet mag werken, zeg ik: 'Het voegt niets toe aan de gezelligheid in dit café.' Daarmee is de kous af, want iedereen begrijpt dat dat zo is."

Gezelligheid of een grote omzet geven deze flexwerkers de gemiddelde koffiezaak niet. Maar waarom ze er gaan zitten en niet gewoon in hun eigen huis gaan werken, is wel te verklaren. Geroezemoes en omgevingsgeluiden zetten aan tot creativiteit, laat een studie van de University of Chicago zien.

In je eigen huis zitten - waar niemand je ziet en niemand anders aan het werk is - leidt ertoe dat je in ieder geval géén tandje bijzet, blijkt uit een studie van de Vrije Universiteit Brussel. Inspanning is besmettelijk, schrijven zij. Wie anderen aan het werk ziet, gaat zelf ook harder werken.

Daarbij is de horeca steeds meer de huiskamer van de samenleving, zegt directeur Dirk Beljaarts van de branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Werk en privé lopen steeds meer in elkaar over.

"Ondernemers zijn hier vrij in en kunnen zelf het best bepalen hoe zij hier mee omgaan. We kennen koffiezaken die het helemaal niet erg vinden als er laptopgebruikers in hun zaak komen, want zzp'ers brengen juist reuring in de zaak. En er zijn koffiezaken die laptopgebruikers niet erg vinden, maar enigszins proberen te sturen door op bepaalde plekken in de zaak stopcontacten te installeren."

In Black & Bloom, een prijswinnende koffiezaak in Groningen, wordt wel een volledig laptopverbod gehanteerd. De zaak is klein en draait om goede koffie, zegt eigenaar Gerben Engelkes.

"Als ik geen laptops verbied, dan staat de halve zaak vol met computers. Ze bestellen één espresso en drinken daarna alleen maar water. Ze gaan hier naar de wc, nemen hun halve kantoor mee en maken soms drie of vier werkafspraken in mijn zaak. En dan geen koffie bestellen, maar alleen water drinken. De tafels liggen vol paperassen en ze lopen naar binnen en weer naar buiten om te bellen. En aan het einde van de dag wordt er 5 euro afgerekend."

Een koffiezaak is geen kantoor, zegt Engelkes. "Ik ben ook ondernemer, en zo verdien ik niks." Sinds het laptopverbod komen de gezellige mensen weer terug, zegt Engelkes. "Natuurlijk mogen die best de wificode om even iets op te zoeken op hun mobiel."

Voor de beleefde flexwerker die niemand wil storen: omgevingsgeluiden en het idee dat er mensen naast je aan het werk zijn, zijn na te bootsen. De website Coffitivity heeft een playlist samengesteld voor wie goed gedijt bij een onrustige omgeving. Je vindt er bijvoorbeeld de track Morning murmur, waarbij je luistert naar kletterende kopjes, gelach op de achtergrond, het schuiven van stoelen en vallende lepeltjes.