Olcay Gulsen: 'Veel mensen draaiden zich weg van het geweld bij ons thuis'
Ik kan me voorstellen dat je, omdat je het zelf hebt meegemaakt, graag een programma over huiselijk geweld wil maken.
"Het voelt bijna als een soort verantwoordelijkheid om iets in te zetten wat traumatisch is. Omdat je andere mensen mogelijk de ogen kan openen, want dat hoop je dan. Je moet maar kijken hoe erop gereageerd wordt, want het is iets heel kwetsbaars, iets heel persoonlijks en is altijd iets kleins geweest voor anderen."
"Maar het gaat heel veel mensen aan, het gaat om honderdduizenden mensen. En dat is pas het topje van de ijsberg. Als je weet dat gemiddeld 20 procent aangifte doet, in het hoogste geval 25 procent."
Wil je een gesprek starten?
"Dat is wat ik het allerbelangrijkste vind. De oplossing is niet kant-en-klaar, dat ligt heel ingewikkeld. Bij ieder geval is het weer anders. Maar ik vind het wel heel mooi als we tegen elkaar zouden kunnen zeggen dat we dit onbespreekbare onderwerp, de grootste vorm van geweld, kunnen bespreken. Want als je dat doet, kun je mensen het gevoel geven dat ze uit dat isolement mogen stappen. Dat je je niet meer hoeft te schamen."
"Ik zag zo veel paniek bij slachtoffers van huiselijk geweld. Als ik ze aankeek, waren ze zo ontzettend angstig, zo geïsoleerd, zo bang om te leven. 'Mensen hebben nooit aan mij gevraagd hoe het nou gaat of of ze iets kunnen doen', zeiden ze. Ik vond dat echt heel pijnlijk."
Het had zo'n verschil gemaakt als mijn moeder een vertrouwenspersoon had gehad.
Maar dat niemand durft in te grijpen, daar blijkt ook een soort angst uit.
"Ik begrijp dat ook wel. En het gevoel dat je je niet met iemand anders' leven wil bemoeien. Ik denk dat heel veel mensen dat hebben. Maar dat neemt niet weg dat je je als buurvrouw, als kennis of als vage vriend om iemand kan bekommeren, toch? Al is het maar door gewoon een simpele vraag te stellen. Of alert te zijn."
"Heel veel mensen in mijn omgeving die draaiden zich weg voor het geweld dat bij ons thuis plaatsvond. Ik denk dat als mijn moeder een vertrouwenspersoon had gehad, dat zo'n verschil had gemaakt."
Als ze het gevoel had gehad dat ze steun had.
"Ja, of een getaway? Als alles in je omgeving een hel is, is een heel klein gevoel van veiligheid al het verschil. Dat moet ik ook tegen mezelf zeggen, want hoewel ik er zelf mee ben opgegroeid, ben ik ook niet even alert in mijn omgeving. Als ik het eenmaal weet, heb ik heel erg de neiging om de mensen te willen redden, maar ik zou zelf nog beter kunnen opletten."
Het is ongelooflijk dat de meeste vrouwen die op een niet-natuurlijke manier overlijden, sterven door huiselijk geweld.
Het is ook moeilijk om te zien, het kan heel lang duren voordat je dat herkent.
"Dat is het ook. Maar mensen wonen ook in een rijtjeshuis, zoals wij vroeger, en dan hoor je je buurvrouw echt wel schreeuwen. Ik vind het ongelofelijk dat de meeste vrouwen die op een niet-natuurlijke manier overlijden, sterven door huiselijk geweld. Ik vind dat echt een bizar gegeven. Je zou denken dat je meer kans maakt op een auto-ongeluk dan dat de man van wie je houdt, of hebt gehouden, de hand aan je slaat."
Ik snap dat je mensen alert wil maken met Olcay & Huiselijk Geweld, maar komt het programma ook voort uit de behoefte naar verwerking van de situatie bij jou thuis?
"Ook wel, ik had zelf ook best wel veel vragen waar ik niet per se antwoord op had. Het was een aanleiding om het gesprek met mijn zussen en mijn moeder een keer te voeren. Over hoe zij dat hebben ervaren. En dan kun je denken: moet dat met een camera? Maar nu was het een onderdeel van mijn werk."
"Terwijl het heel persoonlijk was, kon ik er ook nog een beetje afstand van nemen. Het was de perfecte aanleiding om iets te bespreken wat eigenlijk heel onprettig was. Gek genoeg kon ik ook heel erg geraakt worden door de verhalen van anderen, het was niet zo dat mijn eigen verhaal voor mij per se het heftigst binnenkwam."
Soms had ik het gevoel dat ik naakt rondliep bij het maken van dit programma.
Ben je tot inzichten gekomen door de verhalen van anderen?
"Zeker. Mijn moeder spreekt slecht Nederlands, dus soms kon ze niet heel veel duiding geven. Als ik dan een andere vrouw sprak die mij vertelde hoe verstijfd van angst zij leefde, hoe geïsoleerd ze was en hoe bang ze was voor haar man, kon ik denken: oh, dit is misschien wel wat mijn moeder probeert te vertellen, maar wat ze niet zo goed onder woorden kan brengen. Het heeft heel veel antwoorden gegeven, maar ook het besef dat het zo complex is dat je niet altijd alle antwoorden kan hebben omdat het ook gewoon het gevoel is. Een emotie is."
Jij wilde dit programma al heel lang maken. Waarom kwam het er niet eerder?
"Ik denk dat ik er gewoon nog niet klaar voor was. Ik wilde het wel heel graag, maar het waren ook best wel veel blokkades die ik zelf moest overwinnen. Het is een heel persoonlijk, kwetsbaar verhaal en ik had soms echt wel het gevoel dat ik naakt rondliep tijdens het maken. Je laat zo bij je binnenkijken."
"Het is niet geregisseerd, ik hoop dat mensen zien dat het echt is zoals het gegaan is. Maar dat maakt het soms wel pijnlijk of angstig tijdens het maken. Dat ik bij mijn oude huis sta en daar echt weer diezelfde angsten voel. 'Ik wil hier weg, nu.' Gek genoeg vind ik het terugzien moeilijker dan het maken. Je distantieert jezelf toch tijdens het maken en dan zie je ineens jezelf staan en besef je je dat jij het bent."
Komt er nog een nieuwe reeks?
"Ik denk het wel, ik ben met Talpa in gesprek om dit uit te breiden als Olcay & en steeds te kijken naar andere onderwerpen."
Moet het dan altijd zwaar?
"Ik heb wel het idee dat als je het doet, het wel maatschappelijk moet zijn. Het zou voor mij gek zijn om ineens Olcay & Hollywood te maken. Die kant heb ik natuurlijk ook, maar ik heb nu de behoefte ook dingen meer uit te diepen voor mezelf. In de tv-wereld krijgen mensen toch vaak een label: óf je maakt entertainment óf je maakt iets serieus. En ik wil dat label niet. Beau van Erven Dorens is daar een perfect voorbeeld van, die kan het allebei, dus ik ben benieuwd of mensen het van mij ook gaan accepteren."

Olcay Gulsen maakt persoonlijke serie over Huiselijk Geweld
Olcay & Huiselijk Geweld is vanaf woensdag 4 maart om 21.30 uur te zien bij Net5. In het programma komen ook haar zussen aan het woord. Haar broer vond het te moeilijk om mee te werken. Haar vader, die schizofreen is, is opgenomen in een inrichting.
NUjij: Uitgelichte reacties