"Ik slaap het liefst in een hangmat of in een bivakzak in de open lucht", zegt fervent wildkampeerder Mathieu Ogay, voorzitter van Stichting Wild-Kamperen.nl. "Het is er volledig rustig, je hebt alle tijd om de natuur te bestuderen en om je heen te kijken. Dat vind je nergens."

Primitief kamperen, zonder stromend water of elektriciteit, zit in de lift. In 2018 overnachtten 58.000 mensen op een natuurkampeerterrein, een stijging van 17 procent ten opzichte van 2017. Natuurkampeerterreinen zijn zeer eenvoudige en natuurlijk gelegen kampeerterreinen die alleen toegankelijk zijn voor bezoekers met een geldige Natuurkampeerkaart (14,50 euro per jaar).

Ook de drukte op de nog primitievere wildkampeerplekken neemt toe, voor zover je in Nederland al van echt wildkamperen kunt spreken. Wildkamperen mag namelijk alleen op zeventien door Staatsbosbeheer aangewezen en met paaltjes gemarkeerde locaties. Binnen een straal van 10 meter om zo'n paaltje mogen drie trekkerstentjes staan. Na maximaal drie nachten moet je er weer vertrekken zonder sporen, zoals vuilnis of wc papier, achter te laten.

Staatsbosbeheer beschrijft het paalkamperen op zijn website als "slapen onder de sterrenhemel op een stille plek in de natuur, met grote kans op een ontmoeting met een edelhert, ree, wild zwijn of bever".

Mathieu Ogay (rechts) met Bas van der Voort (links) op een wildkampeertrip. (Foto: Stichting Wild-Kamperen.nl)

In werkelijkheid pakt een overnachting op een van de kampeerplaatsen soms minder idyllisch uit. Eerder dit jaar sloot Staatsbosbeheer de locatie Campanula bij Zeewolde vanwege "aanhoudende overlast". Per 1 januari worden nog twee terreinen in Utrecht om dezelfde reden opgeheven.

Van oorsprong zijn de wildkampeerplekken bedoeld voor langeafstandwandelaars op doortocht. "Maar de laatste tijd zie je ook grote groepen jongeren met koelboxen vol bier die luide muziek opzetten", zegt Ogay. "Laatst stond ik op een kampeerplaats waar een vrijgezellenfeest in volle gang was."

"Soms staan er bij Paalkamp Austerlitz wel twintig tenten, terwijl er drie zijn toegestaan", zegt boswachter Corien Koreman. "Het is er vuil, overal ligt menselijke ontlasting en wc-papier. Het is ontzettend jammer dat we moeten sluiten, maar het loopt te zeer uit de hand", zegt ze.

"In Nederland zijn we vervreemd geraakt van de natuur", stelt Anne Tusveld. Zij is geboren in Zweden en informeert toeristen via haar platform Visit Sweden over het land.

In Zweden, Noorwegen en Finland is het wettelijk vastgelegd dat iedereen vrije toegang heeft tot de natuur.

"In Zweden lopen privébezit en natuur in elkaar over", zegt Tusveld. "Je ziet bijvoorbeeld op het Zweedse platteland nauwelijks omheiningen. In Nederland heeft iedereen een hek om zijn tuin. In Zweden is er minder onderscheid tussen jouw grond en de openbare ruimte."

In de Scandinavische landen is de natuur van iedereen. (Foto: Stichting Wild-Kamperen.nl)

Het recht op vrije toegang tot de natuur is in de Scandinavische landen vastgelegd in het allemansrätten (allemansrecht). Behalve in bepaalde nationale parken mag je in principe overal kamperen.

Wel moet je tent op minstens 150 meter afstand van woningen opgezet zijn, mag je geen rommel achterlaten en maximaal twee nachten blijven staan.

"In Scandinavië zit het in de cultuur dat je met je hele familie de natuur in trekt, een vuurtje maakt en worstjes grilt", zegt Tusveld.

"Kinderen leren hier op school al hoe ze moeten overleven in de natuur. Het maakt deel uit van je algemene opleiding. In Nederland loop je alleen in het weekend een rondje met de hond door het bos."

Tusveld ziet graag dat Nederlanders eerst een cursus bushcraften krijgen voor ze de natuur in trekken. Cursisten leren daar te overleven in de natuur."Bijvoorbeeld om vuur te maken. Als je vuur maakt op een kurkdroge grond, zoals vorig jaar het geval was, dan smeult het nog na in de onderliggende wortels en daar kun je enorme bosbranden van krijgen. Dat weten sommige mensen niet."

"Als je gaat wildkamperen heb je te maken met de natuur. Je bent er te gast en moet verantwoordelijkheid voor je omgeving nemen. Ik vind dat mensen zich dat te weinig realiseren", zegt Ogay. "Ik hoop dat mensen meer oog krijgen voor de omgeving."

Koreman zegt dat Staatsbosbeheer naar een nieuwe plek zoekt om Paalkamp Austerlitz te vervangen. "We willen het concept behouden, want kamperen in de natuur is ontzettend leuk." Een voorwaarde voor het nieuwe terrein is dat er makkelijker toezicht gehouden kan worden. Echt wild zal het kamperen dus niet meer worden.