Borstvoeding in het openbaar: 'Er is verpreutsing gaande'

Voor de een is het ronduit ongemakkelijk, voor de ander het meest natuurlijke wat er is: borstvoeding in het openbaar. We laten verschillende experts en organisaties aan het woord over het belang van borstvoeding en de gewoonte om dit in het openbaar te doen.

"Borstvoeding is toegestaan tijdens KLM-vluchten. Echter, om er zeker van te zijn dat alle passagiers met verschillende achtergronden zich aan boord comfortabel voelen, kan het voorkomen dat we een moeder verzoeken om zichzelf te bedekken tijdens de borstvoeding als medepassagiers zich er niet prettig bij voelen."

Door deze tweet van de KLM leefde het gesprek over borstvoeding in het openbaar in juli weer op. Krijgt het taboe op borstvoeding in het openbaar meer voet aan de grond?

Evelien Walhout is historicus en heeft onderzoek gedaan naar borstvoeding in de negentiende en twintigste eeuw. "In de verzuilde samenleving zie je dat met name de katholieke gemeenschap borstvoeding steeds meer associeerde met seksualiteit. Het ontbloten van borsten werd onfatsoenlijk bevonden."

"Tegenwoordig zie je een beweging van lactatiedeskundigen en organisaties die er heel erg op hameren dat vrouwen gewoon in het openbaar borstvoeding moeten kunnen geven. Ook omdat het ze anders tegenhoudt om überhaupt borstvoeding te geven. Er is dus nog wel degelijk een soort schaamtecultuur."

Een onderzoek van het Voedingscentrum uit 2016 ondersteunt die bewering. Daaruit blijkt dat bijna een derde van de moeders zich onprettig of zelfs zeer onprettig voelt bij het geven van borstvoeding in het openbaar. Als toelichting geven zij onder meer aan dat ze het idee hebben dat openbare borstvoeding 'over het algemeen nog niet maatschappelijk is geaccepteerd'.

'Een baby kan niet naar de bakker kruipen om een boterham te kopen', aldus Lydia de Raad van La Leche League. (Foto: Getty Images)

'De moeder doet slechts wat het meest natuurlijk is'

De Amerikaanse vrouw die het onderwerp is van de KLM-tweet reageerde later verontwaardigd via Facebook en diende een klacht in bij de luchtvaartmaatschappij. Na de tweet van KLM ontstond er veel ophef over het beleid van het bedrijf.

'KLM stelt hiermee de verkeerde norm", vindt Lolkje de Vries, woordvoerder van het Voedingscentrum. "Niet de moeder, maar de passagiers zouden zich moeten aanpassen. Wij vinden dat borstvoeding in het openbaar wel geaccepteerd zou moeten zijn. We vinden het erg belangrijk om moeders te informeren."

"Borstvoeding is de meest gezonde manier voor een baby om gevoed te worden. Het verkleint de kans op infectieziekten en oorontstekingen in de eerste jaren van een kind." Daarom moet de omgeving het volgens de Vries makkelijker maken voor moeders om in het openbaar borstvoeding te kunnen geven. "De moeder doet slechts wat het meest natuurlijk is."

Later plaatste KLM een verklaring op de website waarin stond dat een moeder in geen geval verplicht is om zichzelf of haar kind te bedekken, maar dat het cabinepersoneel opties kan opperen aan de moeder om de privacy tijdens het voeden van het kind te garanderen.

‘De baby is de meest kwetsbare partij’

"Wat bij borstvoeding geven in het openbaar altijd een rol speelt, is dat mensen zich op een bepaalde manier gegeneerd voelen door de aanblik van de moeder", zegt Lydia de Raad van borstvoedingsorganisatie La Leche League. Dat is een wereldwijde organisatie met moeders die kennis en ervaring over borstvoeding delen met jonge moeders.

"Ik denk dat wij daar vanuit onze organisatie net op een andere manier tegenaan kijken. Het gaat er wat ons betreft niet om of de moeder het recht heeft haar borsten te ontbloten, maar om het recht van de baby om te eten. De baby is namelijk de meest kwetsbare partij. Die kan niet naar de bakker kruipen om een boterham te kopen", legt De Raad uit.

"Vroeger was het minder gek om in het openbaar borstvoeding te geven", zegt De Raad. "In de jaren zeventig was topless zonnen bijvoorbeeld veel normaler. En dat zie je nu ook bijna niet meer. Maar waardoor dat komt, weet ik niet. Er lijkt een soort 'verpreutsing' te hebben plaatsgevonden."

Ook De Vries spreekt van een preutsere samenleving dan vroeger. "Dat kan er natuurlijk voor zorgen dat mensen zich ongemakkelijker voelen bij openbare borstvoeding. Daarom vinden wij het belangrijk om moeders te informeren en ze zelfverzekerder te maken."

"Vroeger was het minder gek om in het openbaar borstvoeding te geven. In de jaren zeventig was topless zonnen bijvoorbeeld veel normaler. En dat zie je nu ook bijna niet meer", zegt Lydia de Raad van La Leche League. (Foto: Getty Images)

Initiatieven om openbare borstvoeding bespreekbaar te maken

Ook vanuit het buitenland is er aandacht voor dit onderwerp. Zo ontstond de hashtag #normalizebreastfeeding in de Verenigde Staten. Op Instagram plaatsen moeders foto's van hoe ze hun kind borstvoeding geven met deze hashtag om openbare borstvoeding bespreekbaarder te maken.

In Nederland wordt er een aparte borstvoedingsweek georganiseerd door de Landelijke Borstvoedingsraad in samenwerking met het Voedingscentrum. Het thema van die week is Borstvoeding werkt en richt zich op borstvoeding op de werkvloer. Werkgevers zijn namelijk wettelijk verplicht om een zogeheten 'lactatieruimte' aanwezig te hebben, zodat vrouwen tijdens werktijd kunnen kolven of borstvoeding kunnen geven.

"Niet alle vrouwen weten van die wettelijke eis. Daarom willen we ze bewust maken van het feit dat ze onder werktijd recht hebben om te kolven of borstvoeding te geven", zegt de Vries. Voor veel vrouwen die dat niet weten kan het een reden zijn om langer thuis te blijven.

La Leche League helpt moeders door informatie en praktische ondersteuning te geven. "Wat wij proberen, is om een moeder datgene te laten doen wat voor haar acceptabel is", zegt De Raad. "We adviseren moeders die het idee hebben dat ze helemaal bloot zijn bij het geven van borstvoeding bijvoorbeeld om een keer thuis voor de spiegel te oefenen. Dan zien ze dat het heel erg meevalt."

Op 30 september begint de landelijke borstvoedingsweek die door het Voedingscentrum en de LBR wordt georganiseerd.