NU.nl
In Nederland heersen nog veel taboes rond de vulva en de vagina. Zo weten veel meisjes voor hun eerste menstruatie niet wat hen te wachten staat en wordt in biologieboeken nauwelijks aandacht besteed aan de clitoris. NU.nl sprak vier vrouwen, onder wie een van de schrijfsters van het boekenweekboek V - van vulva tot vagina, die het onderwerp uit de taboesfeer willen halen.
"Vrouwen die worden blootgesteld aan beelden van andere vulva's blijken tevredener te zijn over hun eigen vulva, blijkt uit onderzoek", zegt Mariah Mansvelt Beck, die een bijdrage leverde aan V.
Mansvelt Beck is ervan overtuigd dat meer aandacht voor vulvagerelateerde onderwerpen een positieve verandering teweeg kan brengen. "En dat is heel belangrijk, als je ziet hoeveel vrouwen hun binnenste schaamlippen laten verkleinen."
Dat laatste was voor illustrator Hilde Atalanta reden om het Instagram-account The Vulva Gallery in het leven te roepen. Ze wil met haar illustraties een diverser beeld van vulva's laten zien. "In veel van de e-mails die ik krijg, vertellen mensen dat ze voor ze The Vulva Gallery zagen geen idee hadden dat er zo veel diversiteit in vulva's zou kunnen zijn", aldus Atalanta. "Velen vertellen hoe opgelucht ze zich voelen nu ze - voor het eerst in hun leven - weten dat ze normaal zijn."
De illustrator, die naar verwachting in mei een boek met illustraties van haar account uitbrengt, merkt zelfs dat sommige vrouwen afzien van een ingreep. "Verschillende mensen hebben me verteld dat ze vanwege The Vulva Gallery hun reeds geplande schaamlipverkleining hebben geannuleerd."
Feiten en cijfers uit V - van vulva tot vagina
- Het Engelse woord period (menstruatie) werd in 1985 pas voor het eerst uitgesproken, in een tv-reclame voor Tampax
- In Nederland heeft 19 procent van de meisjes geen informatie gehad over wat het inhoudt ongesteld te worden
- In 1998 werd pas ontdekt hoe de clitoris er in haar geheel uitzag en dat ze veel meer dan alleen 'een gevoelig knopje' is
- In 2016 werden wereldwijd 50 procent meer schaamlipverkleiningen uitgevoerd dan in het jaar ervoor
- Uit onderzoek van seksuoloog Goedele Liekens bleek in 2017 dat 55 procent van de vrouwen haar vulva lelijk vindt
'Menstruatie wordt soms gezien als risicovol en schaamtevol'
In V worden nog veel meer onderwerpen behandeld, zoals menstruatie, de pil, zwangerschap en de overgang. Mansvelt Beck was als medeoprichter van Yoni, een bedrijf dat tampons en maandverband van biologisch katoen maakt, verantwoordelijk voor het hoofdstuk over menstruatie.
"Ik praat regelmatig over het onderwerp en ik heb geprobeerd uit te zoeken hoe het taboe rond menstruatie tot stand is gekomen. Het woord taboe zelf is afgeleid van het Polynesische woord tapua, dat menstruatie betekent, dus het heerst al een eeuwigheid", vertelt ze.
Heel lang werd volgens Mansvelt Beck niet begrepen wat menstruatie was. "Iets wat niet begrepen wordt, kan worden gezien als iets krachtigs, maar ook als iets risicovols. Daarom gelden in sommige landen voor meisjes veel regels en beperkingen rond de menstruatie, waardoor het ook iets schaamtevols wordt." Met Yoni en V probeert zij daar verandering in te brengen.
'Schaamte ontstaat als je de angst hebt niet normaal te zijn'
Het woord schaamte komt vaak terug als er gesproken wordt over de onderwerpen uit V, weet ook antropoloog en seksuoloog Mandy Ronda. Zij geeft onder meer coaching aan singles en koppels en lezingen op het gebied van 'schaamteloze seksualiteit'.
"We kennen als mensen bewust en onbewust veel schaamte", legt Ronda uit. "Dat stamt uit prehistorische tijden, waarin we om te overleven afhankelijk waren van een tribe. Mensen hebben daardoor een natuurlijke behoefte om 'erbij te horen'. Door de angst om niet normaal te zijn of niet goed genoeg te zijn ontstaat schaamte; een heel fysieke respons en het verlangen om jezelf te willen verstoppen."
Het is volgens Ronda cultureel bepaald waarvoor je je zou moeten schamen. "In de media en je omgeving zie je bepaalde beelden en standaarden. Als die niet stroken met wat je bij jezelf ziet, zou je je kunnen gaan schamen." Taal - neem woorden als schaamhaar en schaamlippen - kan daarbij ook een rol spelen. "Als ons seksuele vocabulaire het woord 'schaamte' bevat, doet dat wat met je."
Volgens de seksuoloog moet er daarom nog veel veranderen. Zo ontbreekt volgens Ronda in veel studie- en voorlichtingsboeken correcte informatie over onder meer anatomie en voortplanting en zouden scholen en ouders meer en betere voorlichting kunnen geven over onderwerpen die met de vulva te maken hebben.
Illustraties van vulva's en gerelateerde thema's
Positieve seksuele voorlichting door Wipsite
Belle Barbé en Marilyn Sonneveld proberen aan dat laatste een bijdrage te leveren met hun website Wipsite, die in 2016 werd gelanceerd. Barbé: "We vonden allebei dat seksuele voorlichting beter kon en werden toen gekoppeld door een gemeenschappelijke vriendin. Marilyn is kunstenares en illustrator, en ik ben vanuit de pedagogische hoek gespecialiseerd in seksualiteit. Samen vormen we een mooie combinatie van vorm en inhoud."
De twee krijgen voornamelijk positieve reacties op hun website, waar onder meer informatie over het orgasme, sekstechnieken en erogene zones te vinden is. "We weten dat sommige docenten en GGD's er gebruik van maken, en horen het ook terug van ouders", aldus Barbé.
Volgens haar is het belangrijk dat iedereen, niet alleen meisjes en vrouwen, leren hoe verschillend lichamen kunnen zijn. "Om te kunnen genieten van seks moet je lekker in je vel zitten, en daarvoor moet je een divers beeld van lichamen hebben; van vulva's en van piemels, want ook jongens kunnen onzeker zijn over hun geslachtsdelen."
Seksuoloog Ronda heeft het idee dat er rond sommige thema's al verbetering zichtbaar is. "Vorig jaar en dit jaar staan wat mij betreft in het teken van veel thema's rond vrouwelijkheid: #metoo, opkomen voor jezelf en meer kennis over onderwerpen als de clitoris. Het belangrijkste dat ik meisjes en vrouwen zou willen meegeven, is dat ze niet de enigen zijn als ze ergens mee zitten en dat wat vaak als afwijkend wordt gezien, ook gewoon normaal is."
