
De week van Trump: Poetin als vriend en de EU als vijand
Zondag 15 juli
Aan het eind van een tumultueuze week met onder meer een NAVO-top en een bezoek aan de Britse premier is Trump in Schotland. In een vraaggesprek met CBS News noemt Trump eerst de Europese Unie, wanneer hij gevraagd wordt welk land de grootste vijand van de Verenigde Staten is. "Ik denk dat de Europese Unie een vijand is, als je kijkt naar wat ze ons aandoen qua handel", zegt Trump op zijn golfresort in Turnberry. "Je zou niet denken dat de EU een vijand is, maar dat zijn ze wel."
500 kilometer ten zuiden van Turnberry geeft de Britse premier Theresa May een inkijkje in haar gesprekken met de Amerikaanse president. Trump gaf May onder meer advies over de Brexit-onderhandelingen. "Hij zei dat ik de EU moest aanklagen", stelt May zondag in The Andrew Marr Show. "Niet onderhandelen, gewoon aanklagen." May vertelde vervolgens dat ze het advies van Trump naast zich neer heeft gelegd. "We blijven onderhandelen." Trump had op de gezamenlijke persconferentie van vrijdag reeds aangegeven dat de Britse premier zijn advies waarschijnlijk "te heftig" vond.
Bolton
Zondag blikt Trumps veiligheidsadviseur John Bolton bij ABC News al vooruit op de ontmoeting met Poetin. Gevraagd naar de kans dat Poetin niets wist over de praktijken van de door speciaal aanklager Robert Mueller twaalf aangeklaagde Russen, zegt Bolton dat hij het "moeilijk te geloven vindt". Volgens de veiligheidsadviseur was de ontmoeting met Poetin juist een van de manieren om hier meer over te weten te komen.
Maandag 16 juli
Maandag staat in het teken van de top in Helsinki en met name de reactie daarop. De top begint met een gezamenlijk persmoment tussen Trump en Poetin. Hierbij feliciteert Trump de Russische president met de organisatie van het WK voetbal, dat hij "misschien wel het beste WK ooit" noemt, en het succes van het Russische nationale elftal. Na de ietwat ongemakkelijke bijeenkomst schudden de twee leiders elkaar de hand en scheiden ze zich van de pers. Bijgestaan door een aantal vertalers vertrekken ze voor een een-op-eengesprek.
Na twee uur komen de twee wereldleiders weer naar buiten, waarna het echte vuurwerk begint. Op de gezamenlijke persconferentie wordt meermaals gevraagd naar Russische inmenging bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Trump gelooft niet dat Rusland de verkiezingen beïnvloed heeft. "Er was geen samenzwering", zegt de Amerikaanse president. "Ik kende president Poetin in 2016 nog niet. Er was niemand om mee samen te zweren."

Trump: 'Ik kende Poetin niet, dus kan er geen inmenging zijn'
Als hij gevraagd wordt of hij de Amerikaanse inlichtingendienst meer gelooft dan de Russische president, reageert Trump ontwijkend. "Dan Coats (chef inlichtingen, red.) kwam naar me toe en zei dat hij denkt dat het Rusland is. Poetin zegt dat het niet Rusland is. Ik heb geen reden om te geloven waarom het Rusland moet zijn." Dat hij de Russische president gelooft, betekent volgens Trump niet dat hij geen vertrouwen in zijn eigen inlichtingendiensten heeft. "Ik heb veel vertrouwen in mijn inlichtingendiensten, maar president Poetin was heel sterk en krachtig in zijn ontkenning vandaag."
Ook Poetin doet de beschuldigingen aan het adres van Rusland tijdens de persconferentie af als onzin. Hij benadrukt dat Rusland zich niet in buitenlandse interne aangelegenheden mengt. Hij heeft Amerikaanse onderzoekers aangeboden om naar Rusland te komen en samen te werken met Russische onderzoekers. Trump noemt dit aanbod tijdens de persconferentie "geweldig".
Boze reacties
In de Verenigde Staten wordt boos gereageerd op Trumps uitlatingen op de persconferentie. Voormalig CIA-baas John Brennan beschuldigt de president via Twitter van hoogverraad. "Trump zit volledig in de broekzak van Poetin. Republikeinse patriotten, waar zijn jullie?", voegt Brennan toe.
Meerdere Republikeinse senatoren reageren fel op de Helsinki-top. Voormalig presidentskandidaat John McCain reageert uiterst kritisch op de persconferentie. "Het was een van de schandelijkste optredens van een Amerikaanse president ooit. De top in Helsinki was een tragische vergissing."
Ook senator Rob Flake uit zich via Twitter fel: "Ik heb nooit gedacht dat ik de dag zou meemaken waarop de Amerikaanse president naast de Russische president staat en de Verenigde Staten de schuld geeft van Russische agressie."
Ryan en McConnell
De leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, Paul Ryan, zegt in een reactie dat er "geen twijfel is dat Rusland zich in de Amerikaanse verkiezingen gemengd heeft".
"De president moet beseffen dat Rusland niet onze bondgenoot is", aldus Ryan. "Er is geen morele gelijkenis tussen de VS en Rusland, dat vijandig blijft tegen onze basiswaarden en idealen. De VS moet gefocust zijn op het ter verantwoording roepen van Rusland om hun aanvallen op onze democratie te beëindigen."
De Republikeinse senaatsleider Mitch McConnell reageert ook op de uitlatingen van Trump op de persconferentie van de Helsinki-top. In de gangen van het Capitool spreekt hij kort met een aantal verslaggevers, maar hij wil geen vragen beantwoorden. "De Russen zijn niet onze vrienden. Dat heb ik meermaals gezegd en dat zeg ik vandaag weer", vertelt McConnell. "Ik vertrouw onze inlichtingendiensten en hun bevindingen compleet."
Dinsdag 17 juli
Ruim 24 uur na de ontmoeting in Helsinki verandert president Trump zijn standpunt 180 graden. Volgens de Amerikaanse president bedoelde hij maandag het tegenovergestelde van wat hij daadwerkelijk zei. "Ik zie geen reden om te geloven dat het Rusland níét zou zijn", zegt hij tegen verslaggevers in het Witte Huis.
Ook zegt hij het volste vertrouwen in zijn inlichtingendiensten te hebben. "Ik heb het volste vertrouwen in de inlichtingendiensten en ze kunnen rekenen op mijn volledige steun."
Trump heeft de verklaring op papier bij zich. Met viltstift heeft hij er groot 'No Collusion' bij geschreven, een herinnering dat hij voor de camera moet zeggen dat er geen samenzwering tussen hemzelf en de Russen was in de verkiezingstijd.
Woensdag 18 juli
Volgens het Amerikaanse blad Foreign Policy heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring omtrent de jaarlijkse herdenking van MH17 niet verstuurd. Tot dusver heeft het ministerie ieder jaar een brief gestuurd. Het tweemaandelijkse blad wijst erop dat het geen toeval is dat dit gebeurt, een dag na de ontmoeting tussen Trump en Poetin.
In de conceptversie van de brief, die in handen is van Foreign Policy, wordt Rusland door de VS bekritiseerd vanwege de rol die Rusland bij de ramp speelde. "Vier jaar na het neerhalen van de MH17 wacht de wereld nog steeds op Ruslands erkenning van zijn rol", luidt de verklaring. "Het is tijd dat Rusland de volgende fase van het onderzoek volledig steunt."
Ook worden de onderzoeksresultaten van het Joint Investigation Team (JIT) aangehaald. "De VS heeft volledig vertrouwen in de resultaten van het onderzoeksteam", staat in de brief.
Opnieuw tegenspraak
Bij een kabinetsvergadering spreekt Trump wederom zijn eigen inlichtingendiensten tegen. Als hij gevraagd wordt of hij denkt dat Rusland nog steeds een bedreiging is, zegt de Amerikaanse president "nee".
De perswoordvoerder van het Witte Huis, Sarah Sanders, ontkent dit ironisch genoeg later weer. Volgens haar bedoelde de president zijn "nee" anders. Sanders zegt dat Trump niet antwoordde op de vraag van de journalist, maar dat hij "nee" zei op het beantwoorden van de vraag.
Donderdag 19 juli
's Ochtends meldt Trump zich weer op zijn favoriete medium Twitter, om de zogenoemde 'mainstreammedia' aan te vallen. De Amerikaanse president beschuldigt de "fakenewsmedia" van het negeren van de gevallen waarin hij Russische bemoeienis in de verkiezingen erkende. Hij dankt hierbij zijn favoriete televisieprogramma Fox and Friends, dat de beelden in de ochtend toonde. Ook beticht hij de reguliere media van het zoeken van confrontatie met Rusland, ook als het tot oorlog zou leiden.
Verder komt Trump met dreigende taal in de richting van de Europese Unie. "Ik zei het toch!", tweet hij nadat de miljardenboete voor techbedrijf Google door de EU bekend is gemaakt. "De Europese Unie heeft Google, een van onze beste bedrijven, een boete van 5 miljard dollar gegeven." Hij eindigt het bericht dreigend: "Ze maken al tijden misbruik van ons, maar niet lang meer!"
Clapper
Het voormalige hoofd van de Amerikaanse inlichtingendiensten James Clapper bevestigt in gesprek met CNN dat Trump ingelicht is over de de directe bemoeienis van Poetin met de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Clapper zou samen met andere hooggeplaatste medewerkers van inlichtingendiensten Trump op 6 januari 2017 hebben ingelicht over hun onderzoek naar de handelingen van Rusland.
Trump kwam volgens Clapper toentertijd sceptisch over. Naderhand is er een persbericht opgesteld waarin gesteld werd dat de Russische bemoeienis "geen invloed" op de verkiezingen gehad heeft. "Maar dat hebben wij nooit gezegd", aldus Clapper.
Top Washington
Terwijl de rest van de wereld zich nog drukmaakt is over de Helsinki-top en Trumps woorden daarna, komt donderdagavond laat het nieuws binnen dat de president zijn Russische ambtgenoot Poetin heeft uitgenodigd voor een top in Washington. Deze ontmoeting zou ergens in de herfst moeten plaatsvinden. Veiligheidsadviseur Bolton heeft de leiding gekregen om dit mogelijk te maken.
Op het moment van de bekendmaking geeft veiligheidschef Coats een interview bij het Aspen Security Forum en wordt hij gevraagd naar de bekendmaking. Hierop reageert Coats verrast. "Zeg dat nog eens?", vraagt Coats lachend. Als het nieuws tot hem doordringt, zegt hij, nog steeds lachend: "Oké, dat gaat interessant worden". De veiligheidschef wordt ook gevraagd naar de Helsinki-top, waarop Coats antwoordt dat hij "niet weet wat er tijdens de eerste top tussen Trump en Poetin besproken is".
Vrijdag 20 juli
In een interview met zakenzender CNBC, dat vrijdagochtend uitgezonden wordt, zegt Trump dat hij ruim 500 miljard dollar aan extra heffingen klaar heeft staan op Chinese importgoederen. "Ik doe dit niet om de politiek. Ik doe dit, omdat het juist is voor ons land", zegt de president. "Wij worden al langere tijd opgelicht door China." Momenteel heeft de VS op 34 miljard dollar aan Chinese handelsproducten extra heffingen ingesteld. Dit zal naar verwachting met nog eens 16 miljard dollar verhoogd worden.
Ook laat Trump weten niet blij te zijn met de Fed, de Amerikaanse centrale bank. De directeur van de Fed, Jerome Powell zei dinsdag van plan te zijn om de rentes opnieuw te verhogen, vanwege de sterke economische groei. "Ik ben niet blij met het verhogen van de rentestanden", zegt Trump tegen CNBC. "Iedere keer als wij (de Amerikaanse economie, red.) omhoog gaan, gaan zij (de centrale bank, red.) ook omhoog." Ironisch genoeg heeft hij Powell zelf uitgekozen om de Fed te leiden.
Na de uitspraken van Trump stuurt het Witte Huis nog een verklaring uit dat de president "uiteraard de onafhankelijkheid van de Fed respecteert".