Nee, records zouden er niet worden gebroken, bevestigden alle meteorologen voor het weekend. Toch was zaterdag de koudste 17 maart sinds de metingen bij het KNMI begonnen. Het kwik kwam niet boven het vriespunt uit, terwijl het vorige record dateerde uit 1909. Toen werd het in De Bilt niet warmer dan 1,2 graden.

De laatste maal dat het in maart zo koud was als dit weekend, is 'slechts' vijf jaar geleden. "Maar we zijn anno 2018 niets meer gewend", stelt weerman Piet Paulusma. "De winters zijn de afgelopen jaren relatief mild geweest. Dus zodra het nu weer wat kouder wordt in maart, schieten we allemaal in de stress."

De koudegolf wordt veroorzaakt door een sterke oostenwind. "De gevoelstemperatuur ligt in het weekeinde weer tussen de min 10 en min 15 graden", voorspelt Paulusma. "Het wordt een zelfde soort snijdende kou als we eind februari ook hebben ervaren. En de kans is groot dat er op verschillende plekken in het land een paar centimeters sneeuw komt te liggen."

Het contrast met het zachte weer in de dagen voorafgaand aan zaterdag zou mensen zwaar kunnen vallen. Volgens woordvoerster Josine Camps van het KNMI is de terugkerende kouperiode echter niet ongebruikelijk. "Het is in de meteorologie geen ongebruikelijk fenomeen dat bepaalde weerpatronen zichzelf binnen een bepaalde periode herhalen", legt ze uit. "Als het flink stormt, is de kans reëel dat zich binnen een paar weken weer zo’n storm voordoet."

Zij beaamt dat de kou vermoedelijk venijnig gaat aanvoelen. "Het gaat om Arctische lucht, dat zijn we in Nederland niet echt gewend", legt ze uit.

Het is zeker bijzonder dat het halverwege maart nog zo koud wordt en zelfs gaat vriezen en sneeuwen. Maar van een record is zeker geen sprake. "In 1905 en 1961 hebben we in De Bilt aan het eind van mei nog temperaturen onder het vriespunt gemeten."

Het kan in maart nog alle kanten op met het weer, bevestigt weervrouw Diana Woei van Weerplaza. "Zet de bloemetjes nog niet buiten", stelt zij met klem. Ook Woei is niet erg verbaasd over de koudegolf die Nederland gaat treffen: "In het voorjaar bepaalt de windrichting of het vrij warm of juist nog winters koud aanvoelt."

Koude lucht is in de eerste twee maanden van de lente in het noorden van Europa nog aanwezig. Daarnaast ligt de temperatuur van het zeewater nog relatief laag, legt ze uit.

Het betreft komend weekend een noordoosten-wind, een voor Nederland vrij ongebruikelijke windrichting, stelt Matthijs van der Linden van Weeronline. "Wij hebben een zeeklimaat", verklaart hij. "Dat is over het algemeen minder koud dan het landklimaat dat in oost-Europa domineert."

In dat deel van het continent is het in maart sowieso nog flink koud. "Als de wind uit het noordoosten maar lang genoeg blaast, krijgen wij er hier ook mee te maken. Dat is zaterdag en zondag het geval." Van der Linden voorspelt wel dat dit écht de laatste koude-golf van deze winter is. 

"Je zal zien dat er weer sceptici zijn die gaan roepen dat dit soort excessen in maart het bewijs zijn dat er geen klimaatverandering gaande is", verzucht oud-RTL-weerman Reinier van den Berg. "Daar kan je de klok op gelijkstellen. Maar dat is het toppunt van sleutelgatstaren. Als er in deze tijd van het jaar kou vanuit Siberië onze kant op komt, dient zich in maart nog geen echte lente aan, zo simpel is het."

Tegelijkertijd is het ijs op de Noordpool dunner dan ooit eerder gemeten. "Die paar dagen kou in Nederland doen niets af aan het totaalplaatje", stelt Van den Berg met klem. "Kouderecords zullen zeldzamer worden. De laatste drie jaar behoren tot de warmste ooit geweten. En ook 2018 zal in de top 3 belanden, dat durf ik na twee maanden al te bezweren."

Door het smelten van het poolijs zullen de winters wel grilliger worden en meer extremen gaan kennen. "Het zal in de toekomst vaker tot dit soort korte koude periodes gaan leiden", voorspelt Van den Berg. 

Zijn collega Paulusma gaat zelfs nog een stapje verder. "Gezien alle extreme weersituaties van de afgelopen jaren voorspel ik dat we binnen acht jaar weer een Elfstedentocht zullen schaatsen."

Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend