Cryptovaluta en de belastingaangifte hebben zowel een positieve, als een negatieve kant. Het goede nieuws is dat je dit jaar waarschijnlijk geen of niet zoveel belasting over je vermogen aan de digitale munten hoeft te betalen. Het slechte nieuws? Die rekening komt volgend jaar alsnog. 

De belastingen voor het vermogen aan digitale munten vallen overigens wel mee. Zo betaal je geen btw over je aankoop van cryptomunten, zoals bijvoorbeeld wel het geval is bij de aankoop van een auto.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft eerder bepaald dat cryptovaluta dienen als een transactiemiddel en dat er daarom geen btw over geheven wordt. 

Ook tellen de inkomsten uit bijvoorbeeld bitcoins waarschijnlijk niet mee voor box 1 met inkomen uit werk en woning. Handel je echter 'enorm veel' in cryptomunten en kun je het eigenlijk zien als beroep, dan kunnen die inkomsten mogelijk wel in box 1 vallen.

Ben je echter particulier en niet beroepsmatig aan het handelen geweest, dan hoef je jouw cryptovermogen alleen op te geven bij 'overige bezittingen' in box 3 voor het bepalen van het vermogen.

Is je totale vermogen minus je schulden hoger dan het heffingsvrij vermogen (25.000 euro), dan moet je vermogensbelasting betalen over dat vermogen. Beleggingen in cryptomunten horen bij dat vermogen.

Maar de koers van de cryptomunten fluctueert constant. Hoe bepaal je nou wat jouw vermogen aan bitcoins of altcoins is voor de Belastingdienst?

Veel andere beleggingen fluctueren ook in waarde, dus heeft de Belastingdienst iets bedacht om het simpel te houden. Voor de aangifte moet je het vermogen nemen op 1 januari van het jaar waarover je aangifte doet. Voor de komende aangifte is deze zogeheten peildatum dus 1 januari 2017.

Voor eigenaren van cryptomunten valt het dit keer positief uit. Op 1 januari van vorig jaar waren de cryptomunten nog lang niet zoveel waard als nu.

Stel, je had begin vorig jaar 10 bitcoins, dan waren die op dat moment per stuk ongeveer 900 euro waard en in totaal dus zo'n 9.000 euro.

Als je dan bijvoorbeeld ook 3.000 euro spaargeld had en een studieschuld van 10.000 euro, dan kwam je totale vermogen uit op 2.000 euro. Dat is ruim onder de grens van 25.000 euro en dan hoef je geen vermogensbelasting te betalen. 

De echte belastingrekening voor de forse waardestijging in 2017 komt voor veel mensen pas volgend jaar. Op de peildatum van 1 januari 2018 voor volgend jaar was één bitcoin maar liefst 11.000 euro waard. In het voorbeeld is de waarde van het mandje met 10 bitcoin dus gestegen naar 110.000 euro.

Rekenen we nogmaals met een studieschuld van 10.000 euro en spaargeld ter waarde van 3.000 euro, dan komt het totale vermogen uit op 103.000 euro. Volgend jaar heb je als alleenstaande een heffingsvrij vermogen van 30.000 euro, waardoor het belastbare vermogen 73.000 euro is.

De Belastingdienst gaat ervan uit dat je 1.523 euro aan voordeel behaalt over dit vermogen en daar betaal je weer 30 procent belasting over. Uiteindelijk moet je dus 457 euro aan vermogensbelasting overmaken.

Hoe hoger het vermogen, hoe meer je relatief betaalt omdat de fiscus verwacht dat je meer rendement kan behalen.

Nou zijn veel cryptomunten vorig jaar in waarde gestegen, maar zijn ze dit jaar juist in waarde gedaald. 

Wat als koers van de bitcoin komend jaar nog veel verder daalt, moet je dan nog steeds die vermogensbelasting betalen?

De Belastingdienst is hier duidelijk in, vertelt belastingexpert Joost de Leeuw van Duijn's Tax Solutions. Ongeacht wat je doet met jouw cryptovermogen of wat er gebeurt van de koers van cryptomunten, kijkt de fiscus naar de waarde op 1 januari 2018.

"In theorie is het dus mogelijk dat de koers van bitcoin zo ver zakt dat je meer aan belasting betaalt dan de waarde van je bitcoin", zegt De Leeuw. Maar dit risico hebben beleggers in bijvoorbeeld aandelen of vastgoed in theorie ook.

Ook als de bitcoin gestolen worden, zoals beleggers regelmatig overkomt, moet de vermogensbelasting betaald worden. De Leeuw maakt een vergelijking met een vakantiehuisje. Als die afbrandt zonder dat je een verzekering hebt, gaat de fiscus daar geen rekening mee houden.

Voor volgend jaar verwacht Van Leeuw dat enkele tienduizenden Nederlanders opvallend hogere bedragen moeten opgeven voor de vermogensbelasting. Hij adviseert mensen die een aardig vermogen hebben verdiend, vooral hun handelshistorie op een rijtje te zetten zodat een eventuele inspecteur van de Belastingdienst deze makkelijk kan inzien.

Voor de fiscus is het namelijk opvallend als iemand van niks, naar een paar ton aan vermogen gaat.

Stel dat je in 2013 een paar bitcoins hebt gekocht en weinig hebt gehandeld, dan is er niet veel aan de hand. "Maar als je met daghandel van 10 euro, 1 miljoen euro hebt gemaakt, dan moet je dat kunnen uitleggen. Je moet wel kunnen laten zien dat je het wit verdiend hebt."

Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend