Eerst een korte samenvatting van wat er verandert: vanaf 15 juni kun je in de hele Europese Unie internetten, bellen en sms'en uit je Nederlandse databundel. De extra kosten die providers nu nog rekenen vervallen dan.

Voor mensen die een onbeperkte internetbundel hebben, gaat in de rest van Europa een limiet gelden. Die hangt af van de prijs van het abonnement, maar omvat minstens enkele gigabytes per maand.

Voor consumenten is het afschaffen van roamingtarieven een duidelijke verbetering, en voor de Europese Unie een welkom voorbeeld van nuttige samenwerkingen. In Brussel wordt het afschaffen van de roamingtarieven constant aangehaald als voorbeeld van de voordelen van een sterke EU.

Het wegvallen van roaminginkomsten zal bij providers echter een gat in de boekhouding achterlaten. Een woordvoerder van marktonderzoeker Telecompaper zei eerder deze week dat het zomaar zou kunnen dat providers de weggevallen roamingkosten op een andere manier doorberekenen aan hun klanten, zeker als het internationale dataverbruik sterk stijgt.

Of dat daadwerkelijk zal gebeuren is "nog een beetje koffiedik kijken", gaf de analistenfirma toe. Het einde van de roamingtarieven is al lang op komst, dus het zou ook kunnen dat telecomproviders de kosten al eerder in hun prijzen hebben verwerkt.

Roaming kan providers kosten en baten opleveren. Als buitenlanders naar Nederland komen en hier gebruikmaken van een mobiel netwerk, betaalt de buitenlandse provider een bedrag aan de Nederlandse provider. Het omgekeerde geldt als een Nederlandse klant naar het buitenland gaat.

Voorheen werden die onderlinge betalingen, in vaste groothandelstarieven, los doorberekend aan de klant (meestal met een forse marge). Dat was voor sommige providers, met name in populaire vakantielanden, een belangrijke inkomstenbron.

De weerstand tegen het afschaffen van roamingtarieven kwam in de Europese Raad dan ook voornamelijk uit Zuid-Europese landen waar veel vakantiegangers komen.

In Nederland komen juist relatief weinig roamingklanten, terwijl Nederlanders zelf wel fanatiek internetten in het buitenland. Dat blijkt uit een rapport dat de overkoepelende Europese telecomwaakhond BEREC vorig jaar publiceerde.

Nederlanders zijn relatief vaak in het buitenland; in de tweede helft van 2014 maakte 46 procent van de mobiele abonnees gebruik van roamingdiensten. Dat is erg veel in vergelijking met Spanjaarden (13 procent), Denen (24 procent) of Fransen (36 procent).

De gemiddelde Nederlandse roamer gebruikt ook veel MB's in het buitenland: 136 per half jaar. Alleen Slovenen en Zweden internetten meer in het buitenland. (Het buitenlandse internetgebruik is in de jaren sinds 2014 vermoedelijk sterk gestegen, maar er zijn geen nieuwere cijfers bekend.)

Uit het BEREC-rapport blijkt dat Nederlanders meer dan twee keer zo veel in het buitenland internetten als er door buitenlanders in Nederland wordt geïnternet.

Onder de nieuwe roamingregeling betekent dat dus dat Nederlandse providers twee keer zo veel kwijt zijn aan de roamingkosten van hun klanten, dan er binnenkomt door roaming van buitenlanders. Dat terwijl providers in Griekenland bijvoorbeeld vijf keer zo veel roaminggeld binnenkrijgen als er naar het buitenland verdwijnt.

Hoeveel geld dit de Nederlandse providers precies zal kosten is moeilijk te berekenen, maar de telecombedrijven rekenen zelf op flinke kosten. Eerder dit jaar zei KPN te verwachten dat het einde van de roamingkosten 40 tot 50 miljoen euro zal kosten in 2017.

KPN heeft ongeveer 7 miljoen mobiele klanten, dus de provider verwacht dat de verandering 6 à 7 euro per klant zal kosten in de zeven maanden van 2017 waarin geen roamingkosten meer worden gerekend. Een woordvoerder wilde desgevraagd geen informatie geven over het huidige en verwachte roaming-gebruik van klanten. Ook andere Nederlandse providers doen dat niet.

Vodafone verwacht dat het afschaffen van de roamingkosten in het komende jaar 300 miljoen euro kost, verspreid over de afdelingen in twaalf EU-landen. De Nederlandse tak is goed voor minder dan 5 procent van het totale aantal Europese klanten van Vodafone.

Deutsche Telekom, het moederbedrijf van T-Mobile, noemde de afschaffing van roamingkosten eerder dit jaar als reden dat de omzet onder druk staat, maar gaf daar geen verdere details over.

De grote vraag is natuurlijk: wat gaan de providers doen om de verloren inkomsten terug te verdienen? De groothandelstarieven die providers elkaar rekenen als klanten in het buitenland internetten gaan in de komende jaren gestaag omlaag. Daardoor zullen de kosten van roaming voor providers dalen, maar de inkomsten die providers in de afgelopen jaren uit roamingbundels haalden, krijgen ze nooit meer terug.

Geen van de Nederlandse providers wilde reageren op vragen over mogelijke kostenverhogingen voor klanten. Gelukkig voor de Nederlandse consument lijkt er net een kleine prijzenoorlog te zijn uitgebroken op de mobiele markt; Tele2 en T-Mobile bieden sinds dit jaar onbeperkte abonnementen aan voor prijzen waar je een jaar of twee geleden nog maar een paar gigabyte per maand voor kreeg.

Als die strijd nog even doorwoedt, kan de consument er alleen maar op vooruit gaan.

Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend