De klok tikt, zei de VN-gezant Stafan de Mistura onlangs en minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) waarschuwt voor een nieuw Srebrenica, waar de internationale wereld opnieuw toekijkt hoe duizenden onschuldige burgers het slachtoffer worden van een bloedige oorlog. 

Vijf jaar duurt de Syrische oorlog nu, die naar schatting aan ruim 400.000 Syriërs het leven heeft gekost en miljoenen Syriërs gedwongen heeft om op de vlucht te slaan. 

Ook veel inwoners van Aleppo, voor de oorlog het economisch centrum en de tweede stad van het land, zijn huis en haard ontvlucht. 

De 200 tot 300 duizend achterblijvers zijn niet vrijwillig tussen de ruïnes van de platgebombarde stad blijven wonen. Het gaat hier om de allerarmsten die vaak het geld niet hebben om de Aleppo te ontvluchten. Zij zitten gevangen in de strijd om de controle van de stad.

Na het uitbreken van de opstand en de oorlog die volgde hebben de rebellen sinds 2012 grofweg het oostelijk deel van de stad in handen, de troepen van Assad controleren het westelijk deel. De stad geldt als het laatste belangrijke stedelijke bolwerk van verzet tegen het Syrische regime. 

Lang zag het leger van Assad zich in het defensief gedwongen, maar sinds de Russen zich in oktober militair zijn gaan mengen in de strijd is het regeringsleger aan een opmars bezig. Met de hulp van Russische bombardementen heeft Assad vorige maand de strategische hooggelegen posten die uitkijken op de Castello-weg, de belangrijke en laatste aanvoerroute die west-Aleppo van voedsel en medicijnen en brandstof voorzag, veroverend. Sindsdien is de stad de facto omsingeld. 

In een poging de belegering te doorbreken zijn de rebellen vorige week met het grootste tegenoffensief begonnen. Het Vrije Syrische Leger en verschillende radicaal-islamitische milities, zoals Jabhat Fatah al-Sham (voorheen het aan al-Qaida gelieerde Al-Nusra Front) hebben zich verenigd tegen Assad. Woensdag haalden rebellen een Russische militaire transporthelikopter neer. De vijf Russisch inzittenden kwamen om. Een paar uur later volgde een chloorgasaanval in de door rebellen gecontroleerde stad Saraqeb waarbij 33 mensen gewond.   

Achterblijvers melden tegen de BBC dat er dagelijks 25 tot dertig dodelijke slachtoffers vallen, waaronder kinderen. Amnesty International noemt de situatie een "humanitaire ramp". De Russen claimen een humanitaire corridor geopend te hebben voor inwoners die de stad willen ontvluchten. Rebellen zouden kunnen rekenen op gratie, maar inwoners vertrouwen het regime van Assad niet. De VN vindt dat zij verantwoordelijk moet zijn voor de humanitaire hulp.

Hoewel de westerse landen stelling hebben genomen tegen Assad, die zij verantwoordelijk houden voor de massamoord van honderden duizenden Syriërs, hoeft de Syrische oppositie niet op de militaire steun van het Westen te rekenen.

De Amerikaanse president Obama twijfelde donderdag aan de intenties van de Russen om de oorlog te beëindigen en minister Koenders (Buitenlandse Zaken) waarschuwde er begin deze week voor dat voor Aleppo hetzelfde scenario dreigt als de overlopen moslimenclave Srebrenica. Maar de militaire focus van het Westen ligt op de vernietiging van radicaal-islamitische terreurorganisaties Islamitische Staat en Jabhat Fatah al-Sham die een rechtstreekse bedreiging voor de veiligheid van de Westerse landen vormen.

Verder dan kritiek op Assad en de Russen zal het voorlopig dan ook niet komen. De Amerikanen zijn zelfs met Rusland in overleg om militaire inlichtingen en informatie over IS en Jabhat Fatah al-Sham te delen. Een confrontatie met de strijdkrachten van Poetin zit Obama niet te wachten.

Ondertussen lijkt ook een diplomatieke oplossing voor het conflict verder dan ooit. Wapenstilstanden worden met de voet getreden en de vredesonderhandelingen liggen stil. 

In Genève werd eerder nog afgesproken dat steden die worden belegerd moeten worden voorzien van humanitaire noodsteun, maar dat blijkt een papieren werkelijkheid. VN-gezant De Mistura wil de vastgelopen vredesgesprekken eind augustus hervatten. 

Wat een toekomstbestendige oplossing voor Syrie zal zijn, is onbekend. Voor de soennitische oppositie is er voor de alawitische Assad, die gesteund wordt door het sjiitische Iran, geen plek. Maar Assad zal zich niet zomaar overgeven, vooral nu hij steeds meer terrein herovert en zich gesteund ziet door Rusland.

Volgens de vertrekkend Nederlandse speciaal Syrie-gezant en Syriëkenner Koos van Dam zit er niets anders op dan in gesprek te gaan met Assad, zonder als voorwaarde te stellen dat de president het veld moet ruimen, zei hij vorige week in Nieuwsuur.

"Je moet alle middelen beproeven om een oplossing te bereiken."

Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend