NU.nl blikt met enkele tafelheren en een tafeldame terug. "We zijn de circusaapjes van Matthijs."

De tafeldame of -heer is niet altijd goed voorbereid op de onderwerpen die besproken worden. Soms is het dus ook maar beter om als tafelheer niks te zeggen, zegt Paul de Leeuw tegen NU.nl.

"Als je als tafelheer niets van het onderwerp afweet of geen klik hebt met de persoon tegenover je, dan is het belangrijk dat je weet wanneer je je mond moet houden." 

De Leeuw was volgens een telling van NRC Handelsblad veertig keer te gast in het programma. 

"Een vriendin van mij heeft ons ooit 'de circusaapjes van Matthijs' genoemd. Dat vind ik een passende benaming voor de functie van tafelheer of tafeldame", zegt Prem Radhakishun (volgens NRC 97 keer te gast in het programma).

"Het programma is van Matthijs en zijn team. Je weet dat je daar zit in dienst van hem. Heb je een vraag, dan stel je die vraag. Zo niet, dan volg je het gesprek en zit je te luisteren."

Even inbreken en vragen hoe het zit mag natuurlijk altijd, maar waak voor zelfoverschatting, zegt Erben Wennemars (38 keer te gast). "Ik heb de rol van de gemiddelde Nederlander die thuis zit te kijken en af toe denkt: hé, als ik interviewer was dan had ik dit of dat willen weten", aldus Wennemars. 

"Ik overschat mijn rol niet. De grootste fout die je als tafelheer kunt maken is denken dat je zelf Matthijs van Nieuwkerk bent."

Maar er zijn momenten waarop de tafeldame/-heer zich wel degelijk loswrikt uit zijn ondergeschikte rol, emotioneel betrokken raakt en het gesprek naar zich toetrekt.

In november 2010 zit Volkskrant-hoofdredacteur Philippe Remarque in de uitzending. Onderwerp is een discussie over de betrouwbaarheid van de Volkskrant. Prem Radhakishun is het niet eens met de argumentatie van Remarque en haakt op een gegeven moment zichtbaar getergd in.

''Ik heb tal van voorbeelden van de onbetrouwbaarheid van de Volkskrant. Jean-Pierre Geelen is een van de grootste hypocrieten waarvan ik vernomen heb dat hij het voornamelijk met kleine kinderen doet. Ik heb er geen bewijs van, maar zo schrijft hij ook", zegt de televisiemaker in de desbetreffende uitzending.

Radhakishun werd naar aanleiding van zijn opmerking bijna een jaar lang niet meer door DWDD uitgenodigd.

Video: Prem over Geelen in DWDD

"Dat was fout, dat had ik niet moeten doen in mijn functie als tafelheer", zegt Radhakishun vijf jaar later over zijn optreden. 

"Ik heb Matthijs daarmee in verlegenheid gebracht en dat heb ik nooit willen doen. Maar het geeft aan dat ik daar niet met een masker op of met een harnas om zit. Ik zit daar als Prem en voel me vrij om Prem te zijn. Die keer heeft me wel geleerd dat ik er niet vrijblijvend zit. Ik let nu iets meer op. Maar het is niet zo dat ik daar nu als een marionetje plaatsneem."

Na de aanslagen op de redactie van Charlie Hebdo in januari van dit jaar, besteedt DWDD aandacht aan het Franse satirische blad en de oplage die na de moorden gigantisch is gestegen. Ook worden er meerdere spotprenten van de profeet Mohammed getoond.

3FM-dj Giel Beelen (169 keer te gast) maakt in de uitzending als tafelheer geëmotioneerd duidelijk dat hij het goed vindt dat het blad bestaat, "maar het moet niet zo zijn dat je iedereen zomaar kunt beledigen".

Op sociale media en in NRC Handelsblad wordt Beelen hypocrisie verweten, omdat hij jaren geleden zelf grappen over de islam heeft gemaakt.

Video: Giel Beelen bij DWDD over Charlie Hebdo

"Als ik tafelheer ben dan zit ik daar weliswaar onvoorbereid, maar wel scherp en luisterend. Ik vraag mezelf af: Wat vind ik hiervan, welk gevoel roept het bij me op? Ik snapte in die bewuste uitzending wel de insteek van DWDD, maar ik vond het ver gaan. Het leek een beetje alsof ze naar alle kwetsende cartoons wilden kijken die gemaakt waren. Enigszins begrijpelijk, want het was nieuws. Maar ik voelde me er ongemakkelijk bij", zegt Beelen.

"Ik dacht: Wacht eens even, omdat er nu iets vreselijks gebeurd is, kunnen we extra beledigen? Dat klopt gewoon niet. Dat ik in 2008 zelf opmerkingen heb gemaakt over de islam heeft daar niets mee te maken. Ik vind dat je mensen mag beledigen, als je zelf maar door hebt dat je iemand beledigt. Dat ging in dit geval mis."

"Na afloop voelde ik wel de behoefte om tegen Matthijs te zeggen: 'Sorry als ik het item verneukt heb'. Maar dat vond hij absoluut niet. Dat is nou net de functie van tafelheer; de boel een beetje ontregelen. Omdat het anders wel heel erg volgens het script gaat."

Actrice Halina Reijn (68 keer te gast) is al sinds het begin van het programma als tafeldame betrokken. De actrice is het met Beelen eens.

"Omdat het programma zoveel controle uitstraalt en zo doordacht is, vind ik de momenten waarop het emotioneel wordt het vetst. Bijvoorbeeld toen Ali B dat lied zong (voor zijn kinderen, red.). Ik vond het zo'n dierlijk moment toen iedereen moest huilen. Terwijl we omringd werden door wetenschappers was iedereen op dat moment op de eerste plaats een mens. Heel indrukwekkend dat dit kan in een intellectueel programma, want dat is het natuurlijk."

In haar column voor de Belgische krant De Morgen schrijft Reijn in mei over haar ongewenste kinderloosheid en haar omgang met moederdag. DWDD nodigt de 39-jarige uit haar gemis verder toe te lichten.

Video: Reijn in DWDD over het gemis van een kind  

"Dat gesprek heeft een gigantische impact op mijn leven gehad. Echt een life changing event. Ik raakte bedolven onder de reacties, niet alleen maar leuke. Het is een enorme beslissing om daar als actrice zoiets te delen. Ik heb er erg over getwijfeld. Je weet gewoon dat het een aardverschuiving teweeg gaat brengen. Maar dat is ook het spannende aan live televisie. Iedereen die daar gaat zitten voelt die adrenaline. En als het dan iets moois of ontroerends wordt, heeft het een gigantisch positieve lading."

Reijn weet echter ook hoe het voelt als je, volgens sommige DWDD-kijkers, een gesprek verstoort. In een uitzending in maart 2014 stelde Tommy Wieringa het door hem geschreven Boekenweekgeschenk voor.

De Gouden Kalf-winnares raakte dusdanig geanimeerd betrokken bij het gesprek dat onder andere het weekblad Privé kritiek uitte.

Video: Reijn en Wieringa bij DWDD 

"Maar Tommy Wieringa ken ik persoonlijk goed", zegt Reijn. "Dan praat je makkelijker, maar dat is natuurlijk niet altijd handig voor de positie als tafeldame. Ik heb gemerkt dat bescheidenheid beter werkt. Marc-Marie Huijbregts kan wel alles zeggen wat hij wil. Die heeft zo'n timing en humor."

De jubileumuitzending van DWDD wordt zaterdagavond op NPO1 uitgezonden.

Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend