Amerika-kenners Maarten van Rossem, Charles Groenhuijsen en Willem Post over de twee topkandidaten.

Al maanden werd gespeculeerd over het kandidaatschap van Hillary Clinton. Clinton zou, zo schrijven Amerikaanse media begin deze maand, al twee verdiepingen van een kantoorpand in Brooklyn hebben gehuurd als hoofdkwartier voor de campagne. Zondag werd de kandidatuur van de voormalig First Lady van Amerika werkelijkheid.

Clinton lijkt met haar politieke ervaring en uitgebreide netwerk aan de kant van de Democraten de belangrijkste kandidaat te worden. Volgens Maarten van Rossem is de weg naar het presidentschap voor Clinton geplaveid.

Van Rossem: "Als Clinton geen grove fouten maakt, maakt ze een zeer goede kans om in 2016 president te worden. Al haar negatieve kanten zijn al eens belicht, dus de Republikeinen hebben straks ook niet veel munitie."

Ook de recente e-mailaffaire gaat volgens Van Rossem geen roet in het eten gooien. Als minister van Buitenlandse Zaken verstuurde Clinton zakelijke e-mails via haar privémailaccount, tegen de voorschriften in. Eind vorig jaar besloot Clinton om alsnog ongeveer 55.000 e-mails aan het ministerie te geven.

Van Rossem noemt de kwestie "Republikeins gelul".

Charles Groenhuijsen denkt echter wél dat de kwestie Clinton straks in de problemen kan brengen. "Wat ze heeft gedaan, klopt natuurlijk van geen kant. Ze is niet transparant geweest, en als er straks meer details op tafel komen, kan de kwestie haar tot in het Witte Huis achtervolgen. De Republikeinen zullen uiteraard twijfel gaan zaaien over haar integriteit."

Ook Willem Post verwacht niet dat de affaire overwaait: "Hillary gaat er de komende maanden nog veel last van krijgen. Ze moet bijvoorbeeld nog komen opdraven in het Congres. Voor veel Amerikanen versterkt de affaire het beeld dat de Clintons vaak betrokken zijn bij schandalen. Hillary moet er geen andere schandalen bij krijgen."

Groenhuijsen is er, in tegenstelling tot Van Rossem, niet zo zeker van dat Clinton gemakkelijk zal worden gekozen. "Toen Obama kandidaat was, gingen jongeren en zwarte Amerikanen opeens massaal naar de stembus. Ik heb niet het idee dat Hillary dat gaat lukken. Ze is 'old news’", aldus Groenhuijsen.

Groenhuijsen: "Amerikanen willen, zoals Obama laatst terecht zei, de geur van een nieuwe auto. Hillary mist de jeugdigheid van Obama."

Willem Post benadrukt dat Clinton, zoals het er nu uitziet, in ieder geval geen echte tegenstand krijgt binnen de Democratische partij. "Een briljante tegenstander als Obama zal Clinton nu niet krijgen", aldus Post.

Post: "Clinton zal straks veel meer dan in 2008 de vrouwenkaart kunnen spelen. Je ziet nu al dat Clinton zich veel uitspreekt over vrouwenissues en het doorbreken van het glazen plafond. In 2008 kwam ze minder goed uit de verf omdat Obama een vergelijkbaar betoog hield, maar dan over de zwarte Amerikanen."

Groenhuijsen en Van Rossem zijn het eens over één obstakel dat Clinton kan hinderen op weg naar het presidentschap: haar gezondheid. Clinton, in 2016 69 jaar oud, zou na Ronald Reagan de oudste kandidaat ooit zijn die tot president werd gekozen. Eind 2012 en begin 2013 werd ze in het ziekenhuis opgenomen met een "bloedpropje in het hoofd".

Of de kwestie inderdaad zo ernstig was als rechtse figuren, onder wie Republikeins adviseur Karl Rove, beweerden, is onduidelijk. Feit is dat de gezondheidstoestand van Clinton in Amerika onderwerp van discussie is.

Dan Jeb Bush; de broer van ex-president George W. Bush, en de zoon van George H.W. Bush. Van Rossem denkt niet dat hij een geweldige kandidaat is.

"Jeb Bush is behoorlijk bleekscheterig. Of, nou ja, laten we zeggen dat het hem ontbreekt aan charisma", aldus Van Rossem. "Jeb is eigenlijk een soort Mitt Romney. Amerikaanse kiezers zijn ongelooflijke oetlullen als ze een derde Bush kiezen als president."

Bush heeft een Mexicaanse vrouw en spreekt Spaans. Of hij de Spaanstalige kiezers straks voor zich gaat winnen, hangt volgens Van Rossem af van het standpunt van zijn partij over immigratie. Als de Republikeinen zich blijven verzetten tegen de immigratiepolitiek van Obama, zullen de Spaanstaligen massaal op de Democraten stemmen.

Post denkt dat Bush het bij de Spaanstalige kiezer in ieder geval beter gaat doen dan andere Republikeinse kandidaten. "Af en toe gebruikt hij, zogenaamd per ongeluk, Spaanse woorden in z'n zinnen. Hij zegt vaak in het Spaans te denken. Dat doet het goed bij de hispanics. Bush is bovendien net als veel Spaanstaligen in Amerika katholiek, en veel van de hispanics delen de conservatieve, christelijke waarden."

Bush is volgens Post bovendien een werkpaard, een slimme politicus, en hij was succesvol als gouverneur van een belangrijke staat: Florida. "Bush komt misschien wat sloom over, maar hij is een echt campagnebeest. Hij zal werken van 5.00 uur tot diep in de nacht. En één-op-één is hij sterk."

Binnen de Republikeinse partij bevindt Bush zich volgens Post echter in niemandsland. "Echte conservatieven mogen hem niet omdat hij te liberaal is als het gaat om immigratie. Echte liberalen mogen hem niet omdat hij te conservatief is, bijvoorbeeld op het gebied van euthanasie."

Volgens Van Rossem zal Bush zichzelf in de aanloop naar de voorverkiezingen, als de meer radicale kiezers naar de stembus gaan, moeten presenteren als oerconservatief. Vervolgens zal hij moeten bijdraaien, zoals Romney ook deed in het verleden, om de zwevende kiezer voor zich te winnen. 

Groenhuijsen denkt niet dat Bush de kiezer kan overtuigen. "Ik heb het charisma bij Jeb Bush nog niet kunnen ontdekken, maar dat heb ik eigenlijk met de hele familie Bush." 

Zowel Groenhuijsen als Post duiden op de kans dat een relatief onbekende kandidaat straks ineens populair wordt. "Er is altijd een verrassingskandidaat", aldus Post.

"Nu wordt dat misschien wel Scott Walker, de Republikeinse gouverneur van Wisconsin die in zijn staat met succes optrad tegen vakbonden. In het verleden waren er meer verrassingskandidaten; denk maar aan Jimmy Carter, Bill Clinton, en natuurlijk Obama."

Groenhuijsen onderschrijft dat. "Obama was in 2008 zelf een relatief onervaren senator uit Illinois. Als er één ding is dat ik heb geleerd, dan is het: je weet het nooit. Ik heb er in ongeveer 50 procent van mijn voorspellingen naast gezeten. Je moet de dynamiek van de campagne niet onderschatten."

Groenhuijsen is niet erg enthousiast over een strijd tussen Clinton en Bush. "Ik zou het bijna jammer vinden als dat de verkiezingsstrijd wordt. Ik vind het twee middelmatige kandidaten." 

Post kijkt juist uit naar een strijd tussen Clinton en Bush. "Ze zijn relatief oud, maar ook weer geen superbejaarden. Hillary is een zeer goed debater en als ze het tegen Jeb Bush opneemt, krijg je een strijd der titanen. Een clash van dynastieën."

Van Rossem vreest vooral voor de tijd na de verkiezingen: Clinton kan volgens hem straks niets uitrichten, door een "disfunctioneel politiek systeem". Als de Republikeinen in het Congres de meerderheid behouden, zullen ze alle voorstellen blijven blokkeren, stelt Van Rossem.

Meer langere verhalen en achtergronden op NUweekend